Fota: vecteezy
Za apošnija 20 hadoŭ Kitaj staŭ suśvietnym lidaram u vytvorčaści aŭtazapčastak. Jaho rostu spryjali jeŭrapiejskija i amierykanskija vytvorcy aŭtamabilaŭ, jakija rełakavali vytvorčaść usio bolšaj kolkaści kampanientaŭ u Kitaj z metaj ekanomii vydatkaŭ i ŭstalavańnia suviazi z najbujniejšym rynkam aŭtamabilaŭ.
Ale mižnarodnyja hrupy ciapier, nie afišujučy, paśladoŭna namahajucca skaračać svaju zaležnaść ad sietki kitajskich vytvorcaŭ kamplektujučych, raspaviadaje Financial Times. «Idzie šyrokamaštabnaje pieraasensavańnie łahistyčnych apieracyj [va ŭsioj halinie], — skazaŭ Ted Kanis, staršy kiraŭnik Ford. — Łancužki pastavak buduć u centry ŭvahi ŭ hetym dziesiacihodździ».
Hety krok byŭ vyklikany dźviuma padziejami. Pa-pieršaje, heta niapeŭnaść, vyklikanaja kitajskaj palitykaj «nulavoha kavidu», jakaja prymušała zavody začyniacca na karotkija terminy. «Čym daŭžej ciahniecca pandemija, tym bolš niapeŭnaści», — skazaŭ načalnik Volvo Car Džym Roŭen raniej u hetym hodzie, kali abviaściŭ, što aŭtavytvorca (jaki, darečy, supracoŭničaje z Geely) pavialičvaje vykarystańnie niekitajskich kampanientaŭ.
Ale druhaja i bolš doŭhaterminovaja zaniepakojenaść źviazanaja z aściarohami mahčymaha razryvu adnosin Kitaja ź mižnarodnaj supolnaściu, padobnaha da razryvu adnosinaŭ cyvilizavanaj častki śvietu z Rasijaj. Chacia bolšaść mižnarodnych hrup naŭrad ci całkam admovicca ad kitajskaha rynku z-za jaho pamieru, jany čakajuć, što patok kitajskich kampanientaŭ na zavody pa ŭsim śviecie z časam pamienšaje.
Takim čynam, zamiežnyja vytvorcy imknucca vyrablać detali i aŭtamabili ŭ Kitai vyklučna dla vykarystańnia ŭnutry Kitaja. Heta pamianšaje zaležnaść ad kitajskich fabryk dla tavaraŭ, što pradajucca za miažoj, i pry hetym zachoŭvaje biaśpiečny miascovy łancužok pastavak dla ŭłasnych zavodaŭ.
Čverć ekspartavanych Kitajem aŭtazapčastak ciapier traplaje na amierykanskija zavody, havorycca ŭ śniežańskaj spravazdačy Sheffield Hallam University, u jakoj padkreślivajecca rost krainy ŭ jakaści suśvietnaha pastaŭščyka za apošnija dva dziesiacihodździ. U pryvatnym paradku aŭtamabilnyja bosy pravodziać paraleli sa svaim dośviedam u Rasii paśla ŭvarvańnia rasijan va Ukrainu: roznyja vytvorcy ad Renault da Mercedes-Benz byli vymušanyja zhortvać abo pradavać zavody ŭ Rasii i zakuplać važnyja kampanienty, naprykład, paładyj, u inšych krainach.
Adnak pierabudova łancužkoŭ pastavak zojmie čas, bo vytvorcy aŭtamabilaŭ redka mianiajuć krynicy kampanientaŭ da kanca terminu słužby aŭtamabila, jaki składaje ŭ siarednim kala siami hadoŭ.
Heta taksama moža doraha kaštavać dla haliny, jakaja i tak užo pracuje ź nizkaj maržoj. Śpiecyjalisty pa łancuhach pastavak kažuć, što pierajezd z Kitaja budzie źviazany z pavyšeńniem cenaŭ jak na apłatu pracy, tak i na materyjały. Heta aznačaje, što vytvorcy aŭtamabilaŭ pavinny ekanomić na inšym, kab zachavać kankurentazdolnaść.
«Kali my nie zrobim elektramabilaŭ tańniejšymi, siaredni kłas nie pačnie ich kuplać», — skazaŭ vykanaŭčy dyrektar Stellantis Karłas Tavares. 85 pracentaŭ koštu transpartnaha srodku składajuć zapčastki, tamu ŭsio adno «ich daviadziecca vyrablać u krainach, dzie heta kaštuje tańniej». Kitaj «nie adziny i navat nie najlepšy» varyjant, dadaŭ jon, jość «vialikaja kolkaść varyjantaŭ» ź nizkim koštam vytvorčaści ŭ Indyi, Mieksicy i krainach Paŭnočnaj Afryki i Azii.
«Heta bolš nie epocha, kali košt — hałoŭny faktar», — kaža Masachira Mora, starejšy vykanaŭčy dyrektar Mazda. — Ciapier taksama nieabchodna ŭličvać nadziejnaść našaha łancužka pastavak, kab zabiaśpiečyć stabilnuju pastaŭku zapčastak». Mazda zajaviła, što pieranosić vytvorčaść niekatorych kampanientaŭ, vyrablenych u Kitai, na ŭnutrany rynak Japonii.
Heta prykmieta taho, što navat japonskija vytvorcy aŭtamabilaŭ, jakija, jak praviła, bolš zaležać ad Kitaja, čym ich kankurenty ŭ Jeŭropie ci ZŠA, pačali źmianšać svaju zaležnaść ad kitajskich łancuhoŭ pastavak. Kampanija ŭžo paprasiła bolš čym 200 svaich pastaŭščykoŭ, jakija vykarystoŭvajuć kitajskija kampanienty, zrabić zapasy na vypadak budučych zbojaŭ.
Tym nie mienš halina pa-raniejšamu zaležyć ad prodažaŭ na kitajskim rynku, što pieraškadžaje kiraŭnikam adkryta havaryć ab niekatorych źmienach. Tak kiraŭniki Mazda zajavili, što pieraraźmierkavańnie było abumoŭlena ŭ asnoŭnym zaniepakojenaściu z-za kavidnych łakdaŭnaŭ. A kampanija Honda, jakaja bazirujecca ŭ Japonii, pryznała, što razhladaje sposaby źnižeńnia ryzyki ŭ łancužku pastavak, ale abvierhła paviedamleńni ab tym, što jana vyvučaje mahčymaść źnižeńnia kolkaści detalaŭ, vyrablenych u Kitai.
Ryzyka ŭ łancuhu pastavak vialikaja i dla niamieckich aŭtavytvorcaŭ Mercedes, BMW i asabliva Volkswagen. «Niemcy vielmi pryviazanyja da Kitaja nie tolki ŭ sensie pastavak, ale i ŭ sensie prodažaŭ», — skazaŭ Tom Narajan, aŭtamabilny analityk RBC. Mahčyma, tamu Jorh Burcer, adkazny za łancužki pastavak u Mercedes-Benz, padkreślivaje, što lubyja źmieny ŭ zakupkach zapčastak dla kampanii nie byli abumoŭlenyja palityčnymi mierkavańniami.
Havorka idzie «nie pra Kitaj i nie pra ZŠA», a «ab najlepšaj naładcy łancužka pastavak i apieracyj», zajaviŭ jon u śniežni.
