«Chryścijanskaja vizija»: Jak vy ŭspryniali padziei žniŭnia 2020 hoda?
Piotr Prakapcoŭ: Uspryniaŭ ź vieraj u mahčymyja pieramieny da lepšaha.
Sam ja z 2010 hoda ŭžo bolš nie moh padtrymlivać isnujučy ład svaim aktyŭnym maŭčańniem. Ja maliŭsia za palitviaźniaŭ, bo liču, što ŭ narmalnym adkrytym hramadstvie takich asudžanych być nie pavinna. Maliŭsia za zabitaha Barysa Niamcova, atručanaha Alaksieja Navalnaha, čym vyklikaŭ vialikaje abureńnie miascovych vajakaŭ (piersanał aeradroma ŭ Ziabraŭcy. — Red.), jakija kazali: «Škada, što jon nie zdoch!»
Kali ŭ 2020 hodzie ŭzrovień hvałtu ŭ dačynieńni da palityčna aktyŭnych biełarusaŭ dasiahnuŭ miažy (ci biaźmiežža?), ja vyrašyŭ ustupić u Kaardynacyjnuju radu. Zastavacca ŭbaku ličyŭ zdradaj. Zdradaj Radzimy — nie ŭ sensie dziaržavy, ź jakoj siabie identyfikuje ŭłada, a ŭ sensie žyvych ludziej, tych hramadzian, jakim nie ŭsio adno, što adbyvajecca ź ich krainaj.
Tak atrymałasia, što ja viedaju hetuju sistemu znutry: ja byŭ deputatam sielsavieta prykładna z 2005 pa 2010 hod. Heta ž prosta masoŭka, zaklikanaja stvaryć iluziju demakratyi, a staršynia sielsavieta pryznačajecca źvierchu. Tamu na prośbu ź sielsavieta pryjści na vybary ja adkazaŭ admovaj. Rušyła ŭśled pytańnie: «A vy što, značyć, u apazicyi?» Ja skazaŭ: «Tak, i liču, što carkva i pavinna być u razumnaj apazicyi da ŭłady». U vyniku mianie pierastali klikać na aficyjnyja mierapryjemstvy — a pra ŭdzieł u ich treba rehularna davać spravazdaču ŭ jeparchiju. I hetyja spravazdačy — pastajannaja krynica prablem.
«CHV»: Vy štości sprabavali havaryć u chramie ab vajennaj ahresii Rasii suprać Ukrainy?
PP: Jašče da vajny ja kazaŭ, što nijak nielha dapuścić! Vajna nikoli nie zblizić narody, a padzielić na stahodździ, kali nie nazaŭždy. Jaje nielha nazyvać ni śviatoj, ni vyzvalenčaj. Za apošnija hadoŭ piać ja pabyvaŭ va Ukrainie bolš za dziesiać razoŭ — i nie bačyŭ tam nivodnaha fašysta!
«CHV»: A prychadžanie vas u hetym padtrymali?
PP: Maje malitvy za palitviaźniaŭ padabalisia, viadoma, nie ŭsim viernikam. Ale ja nie kryŭdžusia na ich. Jany prosta nahledzielisia prapahandy — Sałaŭjova, Tkačova, Lemiašonka i inšych, mienšych kalibram.
Ź inšaha boku, tyja, chto nie padtrymlivaŭ vajnu va Ukrainie, stali chadzić u chram radziej, tamu što nie chacieli paminać patryjarcha Kiryła jak «vialikaha spadara i Ajca». Heta ŭdumlivyja vierniki, užo daŭno zaprykmiecili, što ŭ našaj Carkvie niešta nie tak… Mahu pamylacca, ale dumaju, što ŭ BPC takich kala 30%.
«CHV»: Kali asabista vy pryjšli da vysnovy, što «ŭ našaj Carkvie niešta nie tak»?
PP: Dla mianie surjoznym zvankom byŭ 2018 hod, kali RPC razarvała Eŭcharystyčnyja znosiny z Usialenskim Patryjarchatam. Ja tady dla siabie zrazumieŭ, što dalej u hetaj pavozcy jechać nie chaču.
Paśla pačatku vajny va Ukrainie zastavacca na hetym prychodzie, pry hetym archirei, było dla mianie padobna samahubstvu. Znajomy z Arhienciny padkazaŭ dumku: paprasicca za štat Homielskaj jeparchii. U razmovie sam-nasam z archijepiskapam Stefanam ja paviedamiŭ ab svaim žadańni. Jon nie tolki admoviŭ… Jon sutnaść našaj kanfidencyjnaj hutarki addaŭ ahałoscy. U tym śviatle, što voś, maŭlaŭ, jaki ja zdradnik i chaču źbiehčy z karabla…
Ja liču, što archirej pavioŭ siabie prosta jak bajaźliviec. Na žal, jak i bolšaść klirykaŭ našaj dyjacezii. Mnohija ź ich adrazu ž spynili sa mnoj znosiny.
«CHV»: Vy kažacie pra malitvy za palitviaźniaŭ, ale ž vy sprabavali i naviedvać kahości?
PP: Ja rabiŭ sprobu naviedvać Alenu Maŭšuk (šmatdzietnaja maci, asudžanaja pa č. 2 art. 293 KK da 6 hadoŭ kałonii ahulnaha režymu. — Red.). Kali byŭ turemnym śviatarom u kałonii, daviedaŭsia, što tam jość palitviazień. Zachacieŭ jaje padtrymać, napisaŭ list. Spadziavaŭsia pahutaryć na spoviedzi, pryčaścić. Ale, mabyć, darma napisaŭ. Mnie ź joj nie ŭdałosia pabačycca, tut, padobna, pastarałasia administracyja. Ja navat nie ŭpeŭnieny, što list da jaje dajšoŭ.
Viedaju asabista jašče adnaho chłopca, jon u zakładnikach u režymu — Ženia Hłuškoŭ. Jon aktyŭna dziakavaŭ našaj parafii da 2010 hoda. Vučyŭsia na vietdoktara, słužyŭ u OSAM — heta pamiežny śpiecnaz. Ale ŭłady nie padtrymlivaŭ. Pry hetym byŭ na dobrym rachunku, atrymaŭ prapanovu słužyć u achovie samaabvieščanaha, ale admoviŭsia. Źjechaŭ va Ukrainu, tam udzielničaŭ u stvareńni rok-hrupy, jakaja śpiavała ŭ tym liku i pa-ŭkrainsku. Paźniej usia hrupa jeździła ŭ Huančžou, i 2020 hod Ženia pravioŭ u Kitai. Zatym viarnuŭsia da mamy ŭ Ziabraŭku, pracavaŭ vietdoktaram u klinicy ŭ Homieli.
Spynili jaho ŭ Ziabraŭcy, vajskovaja kamiendatura pravieryła jahony telefon. I nibyta znajšła tam niejkaje fota staroha ziabraŭskaha aeradroma. Hetaha akazałasia dastatkova, kab abvinavacić čałavieka ŭ zdradzie radzimie… Asabista ja liču, što Ženia źjaŭlajecca adnym z samych hodnych hramadzian našaj krainy. Dla mnohich viernikaŭ jahony aryšt byŭ šokam, i my malilisia za jaho adkryta, dadajučy jašče i Mikałaja Statkieviča, Siarhieja Cichanoŭskaha, našych schoplenych žurnalistaŭ, a. Sierhija Rezanoviča i ŭsiu ich «terarystyčnuju hrupoŭku».
Na žal, znachodzilisia siarod viernikaŭ i takija, jakija kazali: «Tak jamu i treba, niama čaho było špijonić!»
«CHV»: My viedajem, što vami cikavilisia ŭ KDB…
PP: U lipieni 2022 hoda ja ŭziaŭ adpačynak i źjechaŭ u Litvu. Prasiŭsia ŭ klir Litoŭskaj jeparchii, choć mianie i biantežyła, što jany niekalkich svaich śviataroŭ «pazbavili sanu» i vystupajuć kateharyčna suprać Kanstancinopalskaha Patryjarchatu.
Tady ŭ Homiel mianie vymusiŭ viarnucca archijepiskap Stefan, jon viedaŭ, što ja znachodžusia ŭ vilenskim Śviata-Duchavym manastyry i dasłaŭ prosta tudy list z pahrozaj pazbavić mianie sanu.
Viarnuŭšysia, ja patelefanavaŭ arcybiskupu ź sim-karty, jakaja była aformlena nie na mianie. Jon zahadaŭ pryjści ŭ jeparchijalnaje ŭpraŭleńnie, tam u nas adbyłasia małapryjemnaja sustreča. Stefan kryčaŭ: «Dumaješ, ja ničoha nie razumieju! U jakoj carkvie ty naradziŭsia, u toj i zastavajsia!»
A potym mienavita na hetuju simku, ź jakoj ja telefanavaŭ Stefanu i jakaja da mianie nijak nie była pryviazanaja, patelefanavaŭ mužčyna i zaprasiŭ «na hutarku» ŭ KDB.
Ja kažu: «U sensie? Vy što, na spoviedź chočacie?» Jon zaśmiajaŭsia i adkazvaje: «Nie, mnie pakul nie treba. Davajcie sustreniemsia ŭ nas». Ja ŭziaŭ tady stary knopkavy telefon i pajechaŭ. Žonku prainstruktavaŭ, kab, kali nie vyjdu, ačyściła telefon, źniščyła polskuju simku, aformlenuju na mianie, pačyściła kampjutar i telefony dziaciej…
Upraŭleńnie KDB u Homieli znachodzicca pobač z saboram i starym budynkam jeparchijalnaha ŭpraŭleńnia. Susiedzi!..
Ahulny ton hutarki byŭ nie ahresiŭny, ale miescami ŭsio ž było žorstka.
Hebista cikaviła: čamu ja pajechaŭ u Litvu? Dzie ja tam žyŭ? Chto žyŭ kala mianie? Z kim ja mieŭ znosiny? Jak rabiŭ vizu, chto dapamahaŭ, chto prymaŭ? Bolš za ŭsio cisnuŭ na toje, kab ja nazyvaŭ imiony, i pabolš. Ja trymaŭsia jak moh.
Potym jon pakazaŭ fota Natalli Vasilevič, dzie jana z BČB-ściaham, i pytajecca: «Viedajecie jaje?» Kažu: «Asabista nie, tolki ŭ internecie». Jašče pytaŭsia, ci supracoŭničaju ja z «Chryścijanskaj vizijaj». Ja adkazaŭ, što nie, tolki čytaju kanał.
Jon mnie daŭ padpisać papieru, dzie ja papiaredžvajusia ab niedapuščalnaści supraćpraŭnych dziejańniaŭ, spansavańni terarystyčnaj dziejnaści, pieradačy źviestak, «jakija haniać palityčny ład i Łukašenku», zamiežnym ŚMI, zaklikaŭ da zabastovak. U šapcy hetaha dakumienta było napisana, što jon adrasujecca archijepiskapu Stefanu.
Pad kaniec razmovy hebist skazaŭ: «U nastupny raz vam mianie nie ŭdasca tak razžalić».
«CHV»: Jak vy apynulisia ŭ Amierycy?
PP: Orhany sa mnoj hutaryli ŭ žniŭni. Ja tady jašče słužyŭ. Pačaŭ šukać mahčymaść słužeńnia pa-za Biełaruśsiu. Konsulstva ZŠA ŭ Polščy pahadziłasia vydać vizu, ale ŭ Polšču treba było jechać asabista. Ja dumaju, što źviestki ab pierasiačeńni mnoju miažy byli pieradadzienyja ŭ jeparchiju. Moža, i UKDB mianie trymała na ałoŭku. To nikomu nie patrebny miesiacami, a tolki varta pierasiekčy miažu — i adrazu ŭsim terminova patrebny…
Paśla hetaj pajezdki ŭ carkoŭnaha načalstva źjaviłasia farmalnaja nahoda ad mianie pazbavicca — mianie abvinavacili ŭ adsutnaści na miescy słužeńnia, a jašče ja prapuściŭ adno masavaje nabaženstva ŭ honar 1030-hodździa pravasłaŭja ŭ Biełarusi. Voś mianie i zvolnili.
Kali archirej addavaŭ maje dakumienty, pracoŭnuju knižku, jon pakazaŭ tuju samuju papieru z UKDB, z maim podpisam, i pastaviŭ mnie ŭ vinu, što ja byccam by «parušaju kanony».
Bolš va UKDB mianie nie klikali. Čamu — nie viedaju, moža, arcybiskup užo nie zahadaŭ. Vyjechać ź Biełarusi ŭ ZŠA mnie ŭdałosia biez pryhod. Sprabuju ciapier tut pryhladacca da miascovych asablivaściej, niejak uładkoŭvacca.
