Fota: koldunova / Vecteezy
Niama niejkaj vyznačanaj schiemy ŭzajemaadnosin kata ź jaho haspadarom. Jak i ludzi, žyvioły majuć roznyja charaktary i roznyja historyi. Na ich pavodziny ŭpłyvajuć šmatlikija faktary, i najpierš — dziacinstva.
Dyk ci jość dakładnaje tłumačeńnie, čamu kot (abo kotka) vybiraje adnaho haspadara? Jakija kacinyja kryteryi vybaru?
Davier
Maleńkija kinutyja kacianiaty — ich los zaležyć ad taho, chto ich znojdzie. Kali im paščaścić trapić da dobraha čałavieka, jany buduć vyratavanyja i, mahčyma, znojduć žytło i haspadaroŭ.
Razhublenaje kaciania ŭ śviecie, poŭnym šumu, dziŭnych pachaŭ i niebiaśpieki, pačuvajecca niaśmieła. Strach pazbaŭlaje ŭpeŭnienaści ŭ sabie — adnak kali ruki, jakija łaščać i kormiać, takija piaščotnyja, i zdajecca, što ničoha drennaha nie adbudziecca, moža, varta im davierycca?
Suviaź z haspadarom stvarajecca dziakujučy ŭdziełu čałavieka. Hetaja kankretnaja asoba, jaje vyhlad i pach užo nie čužyja.
Apiakun kłapocicca pra kata, daje jamu ŭvahu, a žyviolina adpłačvaje jamu łaskaj. Kot razmaŭlaje z haspadarom, chodzić za im śledam, siadzić u jaho na kaleniach. Ale kali prychodzić inšy čałaviek, jon moža sycci ŭ inšy pakoj.
Katy, jakija nie pryvykli stasavacca ź ludźmi, ź mienšaj vierahodnaściu stanuć tavaryskimi hadavancami. Zavajavać ich davier bolš składana, i časta heta ŭdajecca tolki «abranym». Taki kot moža mocna lubić, ale jon nie abaviazkova budzie biehać da ŭsich.
Davier da adnaho čałavieka kaštuje takoj žyviolinie daražej, čym kacianiaci, jakoha nasili na rukach, pierš čym jano navat raspluščyła vočy. Heta adna z pryčyn taho, što kot vybiraje adnaho haspadara. Ale nie adzinaja!
Pavodziny, jakija padabajucca katam
Tym, što pryciahvaje kata ŭ kankretnym čałavieku, mohuć być jaho pavodziny. Bolš aściarožnyja, pałachlivyja katy mohuć adčuvać siabie lepš u kampanii čałavieka, jaki:
- nie budzie na ich cisnuć,
- piaščotny i nienaviaźlivy,
- prymie praviła, što z katom možna bavić čas, tolki kali toj heta dazvalaje.
Viadoma, heta nie značyć, što katom zusim nie treba cikavicca! Chutčej varta dobra razumieć kacinyja sihnały: adčuvać, kali kot choča pahulać ci pałaščycca, a kali — patrabuje adpačynku.
U tych, chto ŭmieje vykarystoŭvać elemienty kacinaj havorki nakštałt pryjaznaha padmirhvańnia jak vyjaŭleńnia pazityŭnych pačućciaŭ, — bolš šancaŭ stać «kacinym abrańnikam».
Pamiatajcie, što kot šanuje pryśviečanyja jamu čas i ŭvahu, ale razam z tym vy musicie davać jamu asabistuju prastoru. U hetym płanie jon nahadvaje… ludziej.
Fota: sunan wongsa-nga / Vecteezy
Kot jak dzicia?
Čamu kot vybiraje adnaho haspadara? Važnymi mohuć być nie tolki pavodziny čałavieka ŭ dačynieńni da žyvioły, ale i jaho hołas, charaktar, styl chady abo… poł. Tak!
Niekatoryja katy vidavočna addajuć pieravahu, naprykład, žančynam, jość i amatary «kacinych tataŭ». Z hetym nielha dać rady. Adnak roznyja daśledavańni ŭsio adno sprabujuć vyznačyć, čym kirujucca katy, kali vybirajuć haspadara-ŭlubionca.
U 2007 hodzie Kłaŭdyja Edvards apublikavała vyniki svajho daśledavańnia katoŭ i ich prychilnaści da ludziej. 28 žyvioł ad 1 da 7 hadoŭ prajšli tak zvany test dziŭnych situacyj (Strange Situation Classification) doktara Mery Ejnsvort.
Mietodyka testu — u stvareńni vaśmi karotkich situacyj (praciahłaściu kala 3 chvilin kožnaja), padčas jakich sočać za pavodzinami maci, dziciaci i čužoha čałavieka padčas znachodžańnia razam abo paasobku.
Vyniki, apublikavanyja daśledčycaj, pakazali, što adnosiny katoŭ z abranym imi čałaviekam padobnyja da adnosin adna— abo dvuchhadovych dziaciej z baćkami.
Kali katy byli sa «svaimi» ludźmi, jany z zadavalnieńniem hulali, «razmaŭlali», adčuvali siabie svabodna. Adnak kali apynalisia ź nieznajomcami, jany byli značna mienš hullivyja i šmat času siadzieli kala dźviarej. Heta padobna da pavodzin maleńkich dziaciej, kali jany raptam traplajuć u kampaniju nieznajomych darosłych. Jany stanoviacca bolš zakrytyja, pakul znoŭ nie prychodziać baćki.
Vyniki śviedčać pra toje, što vybar kata zasnavany na pačućci biaśpieki, jakoje daje žyviole prysutnaść čałavieka. Ale ci vyznačalnaja heta pryčyna na samaj spravie?
Hieny ci stan dušy?
Daśledavańni, praviedzienyja ŭ 2015 hodzie, dali zusim inšyja vyniki, čym ekśpierymient Kłaŭdzii Edvards!
Daśledčyki znoŭ praviali test SSC i paćvierdzili, što, sapraŭdy, «adnosiny kata sa svaim haspadarom adroźnivajucca ad adnosin ź nieznajomcam». Adnak, pavodle vynikaŭ, «adnosiny kata z abranym haspadarom nie aznačajuć vybar na padstavie taho, što haspadar daje biaśpieku i abaronu žyviolinie».
Adnak tady čym hadavancy kirujucca?
Adna z teoryj havoryć pra hienietyčnyja asablivaści peŭnaj žyvioliny, jakija asablivym čynam vyjaŭlajucca ŭ parodzistych katoŭ.
Naprykład, sibirski kot, pa słovach adnaho zavodčyka, «časta pryviazvajecca da adnaho člena siamji, chodzić za hetym čałaviekam jak u pamiaškańni, tak i na vulicy, kali heta mahčyma. Kot prymaje ŭsiu siamju, ale, kali prychodzić čas łaščycca ci kali kot chvareje, jon vybiraje adnaho čałavieka».
Voś niekatoryja z parod, jakija, jak kažuć, stvarajuć asablivuju suviaź z adnym členam siamji: sijamskaja, sibirskaja, narviežskaja lasnaja, ruskaja błakitnaja, bienhalskaja, bambiejskaja, himałajski piers.
Mnohija ŭładalniki sijamskich katoŭ paćviardžajuć, što žyvioły hetaj parody sapraŭdy časta vybirajuć haspadara. Časam heta navat «kachańnie ź pieršaha pohladu». Sijamcy nadzvyčaj addanyja i ŭtvarajuć tryvałyja suviazi.
Ź inšaha boku, bichievijarystka Pameła Meryt nie vieryć u «rasavuju teoryju», bo jość šmat biesparodnych katoŭ, jakija taksama pryviazvajucca da vybranaha čałavieka.
Jana piša, što «heta nie rysa parody, a chutčej «stan dušy», jaki robić žyviołu «Katom Adnaho Haspadara». Takija katy najbolš ščaślivyja, kali raźvili vysokuju stupień uzajemadziejańnia i davieru z adnym čałaviekam, i ŭžo nie buduć imknucca da taho ž uzroŭniu adnosin ź inšymi ludźmi».
Žyćcio takich katoŭ i kotak nie zaŭsiody lohkaje. Jany mohuć być raŭnivyja, patrabavalnyja da kolkaści pryśviečanaha im času i… niezadavolenyja, kali ich haspadar sychodzić z domu. Kali z čałaviekam niešta zdarycca, u takoha kata moža raźvicca depresija.
Voś čamu Meryt zaklikaje inšych členaŭ siamji taksama sprabavać zavajoŭvać davier katoŭ — heta budzie dobra dla samich žyvioł. Tady padčas adsutnaści apiekuna ŭ ich budzie toj, z kim im taksama dobra.
Jak heta zrabić? Reahujcie na sihnały kata, vyvučajcie jaho «movu» i toje, jak jon vyjaŭlaje svaje patreby. Raspaznajcie nastroj dla viesiałości i nastroj dla adpačynku. I kali vy tolki znajomiciesia, prysiadźcie i praciahnicie ruku, kab jon moh vas paniuchać — a nie adrazu biarycie na ruki.
