«Rzeczpospolita» źmiaściła na
«Pavažanyja pradstaŭniki siemjaŭ Katyni, šanoŭnaje spadarstva! U krasaviku 1940 hodu było zabita bolš za 21 tysiaču polskich viaźniaŭ kancentracyjnych łahieraŭ i turmaŭ NKUS.
Hetaje zabojstva było ździejśnienaje z voli Stalina, pa zahadzie najvyšejšaha kiraŭnictva Savieckaha Sajuza. Sajuz Treciaha rejcha i SSSR, paktludzi, jakija stajali la vytokaŭ našaj dziaržaŭnaści, niazłomnyja ŭ słuhavańni Radzimie. Tady ž siemji zahinułych i tysiačy žycharoŭ pamiežnych terytoryj byli vysłanyja ŭ hłyb Savieckaha Sajuza, dzie ich nievymoŭnyja pakuty adznačyli darohu palakaŭ da ŭschodniaj Hałhofy.Rybientropa-Mołatava i ahresija suprać Polščy 17 vieraśnia 1939 hodu vylilisia ŭ žudasnuju kulminacyju masavych zabojstvaŭ u Katyni. I nie tolki ŭ lasach Katyni, a i ŭ Ćviery, Charkavie i inšych viadomych i jašče nieviadomych miescach byli zabityja hramadzianie Druhoj Rečy Paspalitaj,
Samaj trahičnaj na hetaj darozie była stancyja Katyń. Polskich aficeraŭ, śviataroŭ, słužboŭcaŭ, palicyjantaŭ, pamiežnikaŭ i supracoŭnikaŭ pienitencyjarnych ustanovaŭ zabili biez sudu.
Jany byli achviarami nieabvieščanaj vajny. Ich zabili, pahardžajučy zakonami i zvyčajami cyvilizavanaha śvietu, rastaptaŭšy ich hodnaść — sałdackuju, polskuju, čałaviečuju. Jamy śmierci zaŭsiody byli pryznačanyja dla taho, kab schavać cieły zabitych i praŭdu pra złačynstva. Śviet musiŭ nikoli nie daviedacca pra heta. Siemjam achviaraŭ admaŭlali ŭ pravie na publičnuju žałobu i hodnaje ŭšanavańnie pamiaci blizkich. Ziamla schavała ślady złačynstva, a mana musiła ścierci jaho z čałaviečaj pamiaci.
Utojvańnie praŭdy pra Katyń — vynik rašeńnia tych, chto mieŭ dačynieńnie da złačynstva, — stała adnym z krajevuholnych kamianioŭ palityki ŭ paślavajennaj kamunistyčnaj Polščy. Heta byŭ čas, kali za pamiać i praŭdu pra Katyń płacili vysokuju canu. Ale blizkija zabitych i inšyja mužnyja ludzi zachavali hetuju pamiać, abaranili i pieradali nastupnym pakaleńniam palakaŭ. Jany pranieśli jaje praz čas kamunistyčnaj ułady i pieradali suajčyńnikam svabodnaj, niezaležnaj Polščy. I ŭsim im, asabliva siemjam Katyni, my abaviazanyja vykazać pašanu i ŭdziačnaść. Ad imia polskaj dziaržavy ja dziakuju im za zachavańnie pamiaci svaich blizkich; heta važny aśpiekt našaj polskaj samaśviadomaści i identyčnaści.
Katyń stała balučaj ranaj u historyi Polščy i na praciahu mnohich dziesiacihodździaŭ atručvała stasunki pamiž palakami i ruskimi. Davajcie ž zrobim usio, kab rana Katyni narešcie zahaiłasia. My ŭžo idziem da hetaha. My, palaki, cenim toje, što robiać ruskija ŭ apošnija hady. Daroha, jakaja zbliziła našyja narody, nie pavinnaja pierarvacca.
Usie abstaviny katynskaha rasstrełu musiać być całkam vyvučanyja i rastłumačanyja. Važna, kab była paćvierdžanaja jurydyčnaja nievinavataść achviaraŭ, kab byli rassakrečanyja ŭsie dakumienty, jakija datyčać hetaha złačynstva. Chłuśnia pra Katyń musić nazaŭždy źniknuć z hramadskaj prastory. My patrabujem hetaha ŭ pieršuju čarhu z pavahi da pamiaci achviar i da pakutaŭ ich siemjaŭ. Ale my nastojvajem na hetym taksama ŭ imia ŭsieahulnych kaštoŭnaściaŭ, jakija musiać farmavać fundamient davieru i partniorstva pamiž
My musim usie razam ušanavać pamiać zabitych i pamalicca za ich. Słava hierojam! Viečnaja im pamiać».
