Siońnia Dziarždepartamient ZŠA abnarodavaŭ štohadovuju spravazdaču ab stanie pravoŭ čałavieka ŭ śviecie ŭ 2010 hodzie. Častka spravazdačy, pryśviečanaja Biełarusi, źmiaščaje vyrazna krytyčnyja acenki.
Prapanujem vašaj uvazie preambułu biełaruskaha raździełu ź nievialikimi skaračeńniami:
Na praciahu hoda ŭłady praciahvali rabić častyja i surjoznyja złoŭžyvańni ŭ palityčnaj sistemie, u jakoj daminuje prezident i jakaja nie maje strymańniaŭ i procivahaŭ.
Ułady admovili hramadzianam u pravie na źmienu svajho ŭradu, manipulujučy na prezidenckich vybarach 19 śniežnia, kab vyklučyć surjozny vyklik dziejnamu prezidentu. Praviadzieńniu vybaraŭ nie chapała niezaležnaści i biesstaronnaści;
apazicyjnyja kandydaty apynulisia ŭ niaroŭnych umovach i mieli abmiežavanyja mahčymaści ŭ ŚMI; padlik hałasoŭ adznačaŭsia adsutnaściu transparentnaści.
Siły biaśpieki źbivali zatrymanych i pratestoŭcaŭ, užyvali praźmiernuju siłu dla razhonu mirnych demanstrantaŭ i, pavodle niekatorych paviedamleńniaŭ, užyvali katavańni ŭ pracesie śledstva.Razhon demanstracyi paśla vybaraŭ zakončyŭsia aryštami bolš za 700 aktyvistaŭ dy kryminalnymi abvinavačańniami suprać piaci kandydataŭ u prezidenty i šmatlikich aktyvistaŭ i žurnalistaŭ. Pastupali paviedamleńni ab žorstkim abychodžańni sa źniavolenymi, umovy ŭtrymańnia ŭ turmach zastavalisia nadzvyčaj ciažkimi. Ułady pravodzili samavolnyja aryšty i zatrymańni hramadzianaŭ za krytyku aficyjnych asobaŭ, za ŭdzieł u demanstracyjach i ź inšych palityčnych pryčynaŭ.
Biespakaranaść zastavałasia surjoznaj prablemaj.
Sudovaj uładzie nie chapała niezaležnaści, jana ciarpieła ad nieefektyŭnaści i palityčnaha ŭmiašańnia; vyniki sudovych spravaŭ časta byli pradvyznačanyja, a šmatlikija pracesy pravodzilisia za začynienymi dźviaryma.
Ułady praciahvali parušać prava hramadzianaŭ na niedatykalnaść pryvatnaha žyćcia, abmiažoŭvali aktyŭnaść lideraŭ apazicyjnaj moładzi pryzyvam na vajskovuju słužbu.
Ułady dalej abmiažoŭvali hramadzianskija svabody, uklučajučy svabodu słova, druku, schodaŭ, asacyjacyj, relihii i svabodu pieramiaščeńnia. Ułady kanfiskoŭvali drukavanyja materyjały aktyvistaŭ hramadzianskaj supolnaści i nie dazvalali niezaležnym ŚMI raspaŭsiudžvać infarmacyju i materyjały.
Urad
Karupcyja ŭva ŭsich halinach ułady praciahvała być prablemaj.
Ułady pieraśledavali i štrafavali niaŭradavyja arhanizacyi i palityčnyja partyi,
admaŭlali mnohim ź ich u rehistracyi i potym pahražali im kryminalnym pieraśledam za dziejnaść biez rehistracyi.
Prajaŭlałasia dyskryminacyja ŭ dačynieńni da asobaŭ z abmiežavanymi fizyčnymi mahčymaściami, cyhanoŭ, etničnych i seksualnych mienšaściaŭ, asobaŭ ź VIČ / ŚNIDam, i da tych, chto imknuŭsia vykarystoŭvać biełaruskuju movu.
Ułady pieraśledavali i čas ad času zvalniali čalcoŭ niezaležnych prafsajuzaŭ, surjozna abmiažoŭvajučy mahčymaści pracoŭnych stvarać i ŭstupać u niezaležnyja prafsajuzy.
