Viadomy rasiejski ekanamist, były daradca Ŭładzimiera Pucina Andrej Iłaryjonaŭ zajaŭlaje, što Maskva, vidavočna, zapatrabuje peŭnych umovaŭ dla atrymańnia Mienskam kredytu. «Rasieja pahražaje ekanamičnamu i palityčnamu suverenitetu Biełarusi», — ličyć Iłaryjonaŭ.
8–10 krasavika Andrej Iłaryjonaŭ vystupiŭ u Miensku na pieršym forumie liberalnaj moładzi krain Eŭraźviazu «Ŭschodniaje partnerstva». Paśla ŭdziełu ŭ forumie spadar Iłaryjonaŭ daŭ interviju karespandentu Svabody.
Jak vy aceńvajecie ciapierašni finansavy kryzis u Biełarusi? Ci heta, jak zapeŭnivajuć nas ułady, nievialiki epizod, i ŭsio ŭładkujecca praź niekalki miesiacaŭ, albo heta śviedčańnie bolš hłybokich nehatyŭnych źjavaŭ u biełaruskaj ekanomicy?
I toje i inšaje. Tut jość elementy i ahulnaha systemnaha kryzisu, źviazanaha ź nierefarmavanaściu biełaruskaj ekanomiki, z napaŭplanavym, napaŭdziaržaŭnym kiravańniem. I tut jość element, jaki zaraz vyjšaŭ na pieršy plan — heta valutny kryzis. Heta zavyšanaść kursu nacyjanalnaj valuty ŭ dačynieńni da valutaŭ asnoŭnych handlovych partneraŭ, niemahčymaść zabiaśpiečvać ustojlivaść nacyjanalnaj valuty pry ciapierašnich abjomach valutnych rezervaŭ i stanie handlovaha balansu. Heta klasyka, pytańnie da studentaŭ pieršaha kursu ekanamičnych fakultetaŭ.
I vaš recept?
Devalvacyja.
Nia hledziačy na ŭsie jaje nehatyŭnyja nastupstvy?
Iłaryjonaŭ: Tam niama nijakich nehatyŭnych nastupstvaŭ. Z ekanamičnaha punktu hledžańnia heta całkam vidavočnaje, naturalnaje i nieabchodnaje rašeńnie. Lubaja razumnaja ŭłada pavinna pryniać jaho. Kali ŭ biełaruskaj ułady niama takoha žadańnia albo razumieńnia, to heta prosta aznačaje pavialičyć kolkaść prablem na svaju hałavu. Kali biełaruskija ŭłady chočuć pavialičeńnia prablemaŭ na svaju hałavu i na hałavu ŭsich biełarusaŭ, to niachaj praciahvajuć heta.
Apošnija hady ŭłady ŭtrymlivali kurs dziakujučy zamiežnym kredytam. Ciapierašniuju sytuacyju Miensk miarkuje papravić z dapamohaj rasiejskaha kredytu.
Ja nia viedaju, jakoje rašeńnie prymie rasiejskaje kiraŭnictva, ale ja b na ichnym miescy papiaredziŭ vydzialeńnie kredytu niejkimi ŭmovami. Jany mohuć być samymi raznastajnymi — ad ekanamičnych aktyvaŭ na terytoryi Biełarusi (trubapravody, pradpryjemstvy) da niejkich palityčnych abaviazacielstvaŭ. Heta całkam naturalna, i niemahčyma abvinavačvać rasiejski bok u niejkim niaščyrym padychodzie.
Vy jakraz kažacie pra toje, čaho aścierahajucca mnohija biełarusy — što Rasieja zaraz pahražaje ekanamičnamu suverenitetu Biełarusi.
Dy nia tolki ekanamičnamu, ale i palityčnamu. A čamu b i nie? Kali partner (albo klijent) akazvajecca nastolki nierazumnym, što davodzić stan svajho domu da razvału, a potym źviartajecca da susieda pa dapamohu, to tady, naturalna — «my hatovyja dać hetuju dapamohu, ale nam za heta treba niešta atrymać». Heta standartnaja schiema, jakuju možna ŭbačyć z boku luboj dziaržavy ci arhanizacyi. Ujavić sabie, što kredyty dajucca biez umovaŭ nielha. I heta nie na Ŭschodzie prydumali, heta na Zachadzie prydumali. Ale na Ŭschodzie hetym navučylisia karystacca
Sychodziačy z hetaj schiemy adnosinaŭ, nijakaha «siabroŭstva» i «sajuznaj dziaržavy» nie isnuje?
Jakoje siabroŭstva? Siabroŭstva moža być pamiž dvuma ludźmi. Ale jakoje siabroŭstva moža być pamiž dziaržavami?
Karystajučysia vašym pytańniem, ja b skazaŭ pra staŭleńnie ciapierašnich rasiejskich uładaŭ da biełaruskich. Miarkuju, ni dla kaho niama tut vialikaj tajamnicy, što Łukašenka — nie «miakki arešak». Ale ź im davodzicca mieć spravu.
Pry inšych roŭnych umovach rasiejskaje kiraŭnictva chacieła b mieć na jahonym miescy kahości inšaha. Ale ja ŭspaminaju cytaty samoha Łukašenki, jaki niejak paabiacaŭ pajści ŭ ziamlanki i adtul adstrelvacca. I ŭ niejkaj stupieni jamu hetaha ŭdałosia, jon dastatkova tryvała akapaŭsia ŭ hetaj ziamlancy, i adtul «adstrelvajecca» i ad Rasiei i ad Zachadu, i ad ułasnych hramadzianaŭ.
Ludzi ŭ Kramli źjaŭlajucca prahmatykami i razumiejuć, što kali pakul niemahčyma vykuryć jaho z hetaj ziamlanki, to davodzicca mieć ź im spravu. I heta lahčej rabić, kali maješ niejkija pierakanaŭčyja arhumenty. I kali Łukašenka sam sabie stvaraje peŭnuju sytuacyju razhromam hramadzianskaj supolnaści, čym adsiakaje sabie mahčymyja kantakty z Zachadam, to jon uskładniaje svajo stanovišča, bo pakidaje adziny kanał zamiežnych kantaktaŭ — heta Rasieju. I rasiejskaje kiraŭnictva nia maje ničoha suprać, jano kaža — «praciahvajcie, my vam nia budziem zaminać asłablać vaša stanovišča». Kali Miensk paharšaje svajo ekanamičnaje stanovišča, admaŭlajučysia ad devalvacyi biełaruskaha rubla, vyklikajučy ekanamičny i valutny kryzis u krainie, to Rasieja tolki skaža — «asłablajsia, i słava Bohu. My vykarystajem heta dla svaich metaŭ». I pravilna zrobić.
