Na sajcie multymiedyjnaha časopisa 34mag.net 16 červienia prajšłaanłajn-prezientacyja novaj knihi Viktara Marcinoviča — «Ściudziony vyraj». Hety raman nie vyjdzie ŭ drukavanaj viersii, nie budzie pradavacca ŭ kramach, a raspaŭsiudžvacca budzie tolki praź internet.
Viktar Marcinovič
Kniha dastupnaja dla biaspłatnaj zapampoŭki, a ŭ svaim videazvarocie dy čytačoŭ Marcinovič zaklikaje «piractvavać» i puskać jaho raman pa śviecie.
U intervju naviny.by Viktar Marcinovič pryznaŭsia, što «heta kniha pra toje, jak składana być biełarusam i pra toje, jakaja psieŭdachreničnaja kraina Biełaruś. Častkova hetaja kniha budzie, napeŭna, nahadvać filmy Kusturycy, častkova, mahčyma, ramany Nabokava i apaviadańni Borchiesa».
— Čamu jana vyjšła mienavita ŭ elektronnym varyjancie?
— U papiarovuju litaraturu ja bolš nie vieru. Ja liču, što budučynia litaratury — vyklučna ŭ ličbavym farmacie, asabliva ŭ Biełarusi, dzie ŭsia papiarovaja litaratura manapalizavanaja dziaržavaj i tymi ludźmi, jakija havorać ad imia dziaržavy.
— Ale ž «Paranoja» vychodziła ŭ rasijskim vydaviectvie…
— Tak, i ja dumaju, što heta było majoj pamyłkaj. «Paranoja» pačała masava raspaŭsiudžvacca mienavita ŭ siecivie. Kali my paraŭnajem jaje drukavany nakład i kolkaść zapampovak, jakuju pakazvaje Jandeks pa hetym zapycie, to zrazumiejem, što asnoŭny jaje čytač byŭ nie siarod tych pieršych tysiač, jakija kupili papiarovuju viersiju, a siarod tych dziasiatkaŭ tysiač, jakija zapampavali elektronnuju.
— Vy naohuł nie płanujecie bolš vydavacca ŭ drukavanym varyjancie?
— Mienavita hetaja kniha, pakolki jana pryśviečanaja Biełarusi i napisanaja na biełaruskaj movie, budzie vydadzienaja tolki ŭ elektronnaj viersii. U papiarovym farmacie, mahčyma, u budučyni buduć vydadzieny inšyja teksty na ruskaj, anhielskaj, polskaj i inšych movach.
— Publikujučy knihu ŭ internecie, vy ž pazbaŭlajecie siabie aŭtarskich hanararaŭ.
— Hrošy ŭ dadzienym vypadku nie samaje hałoŭnaje. Kali ja pisaŭ hety tekst, ja adčuvaŭ piakučaje zadavalnieńnie ad toj intelektualnaj hulni, jakuju vioŭ z čytačami. Čamu ja pavinien prasić hrošy za toje zadavalnieńnie, jakoje ja ŭžo
Hanarary za «Paranoju» — usie vypłaty, jakija ja atrymaŭ da hetaha momantu, — byli nižejšyja za moj miesiačny zarobak. Ale ŭzamien na hetyja hanarary ty ŭklučaješsia ŭ hulniu z papieraj, u hulniu ź miescam, dzie ciabie mohuć zabaranić. U internecie litaraturu niemahčyma zabaranić, i novuju knihu nie zabaroniać. Zychodziačy z hetaha, ja i prymaŭ rašeńnie, što jana pavinnaja źjavicca ŭ takim dziŭnym farmacie. Voś chaj ciapier daciahnucca.
— Vy razmaŭlajecie i pišacie u haziecie
— Tamu što hety tekst pra biełaruskuju movu, pra biełaruskuju litaraturu siońnia. Hety tekst pra toje, što takoje Biełaruś. Ni na adnoj inšaj movie hety tekst źjavicca nie moh.
Ja niedaskanały piśmieńnik, i maja biełaruskaja mova niedaskanałaja. Nad hetym tekstam pracavali try redaktary i adzin karektar, i ŭsie jany znachodzili masu pamyłak. Razam z tym ja liču, što peŭnaje miesca mienavita ŭ biełaruskamoŭnaj litaratury hety tekst zojmie, tamu što ja pryjšoŭ u hety śviet z akreślenym ujaŭleńniem pra toje, jakoj pavinnaja być stylistyka sapraŭdnaj surjoznaj litaratury.
Valancin Akudovič paśla taho, jak pračytaŭ hety tekst, skazaŭ mnie, što ja jaho abchitryŭ. Jon niekali kazaŭ mnie pierachodzić na biełaruskuju movu, kab pamianiać styl, zrabić jaho karaciejšym, vyraźniejšym i, na jaho dumku, bolš kanviencyjnym. Paśla čytańnia knihi jon skazaŭ mnie, što ŭsiu tuju stylistyku, jakaja charaktaryzavała maje ruskamoŭnyja teksty, ja ciapier pieravioŭ u biełaruskamoŭny farmat i što atrymałasia niadrenna. Jon byŭ uražany tym, jakuju movu dla pačatkoŭca ja tam prademanstravaŭ.
— U Biełarusi piśmieńnictva moža być ekanamična vyhadnym?
— Być piśmieńnikam naohuł ekanamična niavyhadna. U Rasii jość dziesiać piśmieńnikaŭ, jakija zarablajuć na žyćcio prafiesijna. Navat Zachar Prylepin, jaki niadaŭna atrymaŭ Bukieraŭskuju premiju i źjaŭlajecca łaŭreatam ŭsich mahčymych i niemahčymych premij, pracuje
Byŭ taki piśmieńnik Kurt Voniehut, jaki napisaŭ «Kałysku dla kotki». Jon kaliści pačynaŭ pracavać aŭtaram rekłamnych tekstaŭ dla General Motors. U niejki momant jon pierajšoŭ z General Motors u litaraturnyja časopisy, tamu što ŭ ich za knižku abo apaviadańnie płacili bolš, čym jon moh zarabić na rekłamie. Ironija losu ŭ tym, što sa źjaŭleńniem masavaha telebačańnia ŭ
— Paśla vychadu «Paranoi» šmatlikija čytačy byli rasčaravanyja, kali znajšli jaje mocnaje padabienstva ź niamieckim filmam «Žyćcio inšych». Ci nie budzie ŭ novaj knizie takoha padabienstva ź filmami Kusturycy i ramanami Nabokava?
— Kali niechta znojdzie padobny tvor litaratury, ja paabiacaju nastupnym razam pierad tym, jak pisać što b tam ni było, raicca z hetym čałaviekam.
Na maju dumku, hety tekst nie padobny ni da čoha naohuł.
Daviedka. Viktar Marcinovič, 33 hady, piśmieńnik, žurnalist, mastactvaznaŭca, palitołah. Kiraŭnik departamienta palityčnych navuk Jeŭrapiejskaha humanitarnaha ŭniviersiteta (Vilnia). Namieśnik hałoŭnaha redaktara štotydniovika «Biełhazieta». Aŭtar ramanaŭ «Paranoja» i «Ściudziony vyraj».
