belklad.by
Bolš za try miesiacy pravodziłasia ekśpiertyza draŭlanaj fihury, jakuju połackija archieołahi padniali z raki Drysa.
«Idał pralažaŭ u vadzie kala tysiačy hadoŭ, i ŭ pryncypie niabłaha zachavaŭsia», upeŭniena śćviardžali navukoŭcy. Navina ablacieła ŭsie biełaruskija ŚMI, ale ŭžo siońnia stała viadoma, što heta padrobka.
«Suciešyć vas mnie niama čym. Heta sučasny vyrab», — kaža Jeŭraradyjo zahadčyca centra historyi daindustryjalnaha hramadstva Instytuta historyi NAN Biełarusi Volha Laŭko.
«Što, zusim novy?»
Laŭko: «Tak, kaniec
Što ciapier budzie z «idałam», pakul nieviadoma. «My jaho nazad Duku padorym», — kaža Volha Laŭko pra adzin z varyjantaŭ.
Nahadajem, što mienavita połacki archieołah Dzianis Duk razam z dajvierami znajšoŭ i padniaŭ sa dna rečki Drysa «staražytnuju» znachodku.
Jašče varyjant — «skulpturku» pastaviać na ŭvachodzie ŭ muziej, praciahvaje doktar histaryčnych navuk, prafiesar Volha Laŭko:
«Tam u nas staić draŭlanaja łodka kanca
Archieołah kaža, što «idała» nie zabiare, bo nie maje prava zachoŭvać artefakt. Mahčyma, jon trapić ciapier u Muziej etnahrafii. Spadar Duk pryznajecca, što ŭ jaho šmat pytańniaŭ, jak takoje ŭvohule mahło atrymacca.
«Ja, naturalna, vieru tamu, što kažuć śpiecyjalisty, i absalutna dapuskaju takuju mahčymaść. Vidać, što heta ŭsio ž taki padrobka. Ale ŭ mianie ŭźnikaje šmat pytańniaŭ, heta dziŭna. Jak heta jon tak moh na niekalki hadoŭ apynucca ŭ rečcy? Usio ž taki miescy hłuchija, addalenyja ad niejkich centraŭ cyvilizacyi».
«Kali tak było zroblena, to vytrymka ŭ ludziej žalezabietonnaja, tamu što 20 hadoŭ čakać — heta treba pastaracca. Ale ŭsio moža być… Cikava, jak heta było zroblena. Tamu što majstry, jakija zvyčajna pracujuć z drevam, jany heta robiać bolš dalikatna, a tam takaja davoli archaičnaja reč. A chto heta moh zrabić, ja, ščyra kažučy, nie viedaju».
Pa słovach archieołaha — heta pieršy na jaho pamiaci vypadak, kali staražytnaja znachodka akazvajecca padrobkaj.
«Kali my raskopvajem niejkaje pasialeńnie, a heta i jość archieałohija, to takich faktaŭ prosta nie moža być u pryncypie. A sprava z takimi vypadkovymi znachodkami, jak hetaja — tut usio moža być, tamu što jana absalutna nie ŭ kantekście, vypadkova znojdzienaja, ni da čaho nie pryviazanaja».
«Idał», u lubym vypadku, — znachodka, jakaja nie maje anałahaŭ, — praciahvaje Duk. Tamu jaho niemahčyma było ni z čym paraŭnać, i była nadzieja, što heta staražytnaja reč.
Niahledziačy na vyniki ekśpiertyzy, navukoŭcy praciahvajuć spadziavacca, što draŭlanaja skulptura moža być sapraŭdnym idałam, kaža Jeŭraradyjo dendrachranołah Maksim Jarmochin. Heta jon vaziŭ daśledavać častki idała ŭ Hiermaniju.
«Heta najbolš vierahodnaja data vyrabu, ale heta nie vyklučaje taho, što jon moža być starym. Usio adno zachoŭvajecca vierahodnaść taho, što jon moža być staražytnym. Moža być hadoŭ praz kolki atrymajecca jašče štości atrymać… Ale na dadzienym etapie spynimsia pakul na hetaj dacie».
Ciapier historyki čakajuć aficyjnaje zaklučeńnie ad navukoŭcaŭ, jakija pravodzili ekśpiertyzu «idała». Tolki paśla hetaha prymuć rašeńnie, što ź im rabić dalej.
