Kaciaryna Pikirenia stała dyrektarkaj kniharni «łohvinaŬ» u 22 hady - hutarka 30

Kaciaryna Pikirenia vučyłasia ŭ Miedycynskim, ale adčuła inšaje paklikańnie.

U kniharni «Łohvinaŭ» usio z hustam.

Kaciaryna moža pachvalicca najbahaciejšym vybaram knih pa-biełarusku.

A kolki jašče nieraspakavanych!

Łanč na pracoŭnym miescy.

U adnym budynku z kniharniaj — art-halereja «Ŭ».

U kniharni — volnaja niefarmalnaja atmaśfiera.

Naviednikam prapanujecca niebanalnaja padborka suvierniraŭ, paštovak dy kalendaroŭ.

Jeŭropa, Biełaruś, Miensk, kniharnia «łohvinaŬ», Kaciaryna Pikirenia, hod 2012-y.

Kaciarynie Pikireni tolki 22 hady, ale na svaich dalikatnych plačach jana trymaje najlepšuju niezaležnuju kniharniu. Adciahnuŭšy Kaciarynu ad pracy i telefonnych razmoŭ, my raspytali jaje pra vučobu ŭ Miedycynskim univiersitecie, pra kniharniu ź jaje naviednikami, i nie abminuli pytańniaŭ pra biełaruskuju litaraturu.

Kacia — dačka miedykaŭ. Paśla škoły jana vyrašyła pajści pa šlachu baćkoŭ i pastupiła ŭ miedunivier.

Mianie tak vychavali

Z samaha dziacinstva mnie ledźvie chapała palcaŭ adnoj ruki, kab pieraličyć usie tyja zaniatki, ź jakimi ja chacieła źviazać svaju budučyniu.

Byli mary stać mastačkaj, paetkaj, tancorkaj, muzykaj i navat fiłosafam. Ja była pasłuchmianaj, ale vielmi aktyŭnaj.

Ja zaŭsiody dobra staviłasia da biełaruskaj kultury — mianie tak vychavali. Pačała razmaŭlać pa-biełarusku, kali pastupiła va ŭniviersitet. Ludzi raspaviadajuć pra niejkija ŭračystyja kroki, pra padziei, jakija padšturchnuli ich da hetaha kroku, — u mianie takoha nie było. Va ŭniviersitecie imknułasia razmaŭlać pa-biełarusku zaŭsiody, niahledziačy na ciažkaści ź pierakładam niekatorych terminaŭ.

Miedycynski ŭniviersitet ja nie skončyła, syšła z 4 kursa, bo ŭ peŭny momant pryjšła da vysnovy, što treba zajmacca tym, što lubiš, a nie tym, da čaho stavišsia prosta niejtralna.

Ciapier vučusia ŭ Jeŭrapiejskim humanitarnym univiersitecie na prahramie «Miedyja i vizualny dyzajn».

Žyvych treba bajacca, a nie miortvych

Ja nikoli nie škadavała, što vučyłasia ŭ Miedzie.

Heta vialiki dośvied.

Byli momanty, rabiłasia kiepska na apieracyjach — zdavałasia, pacyjent voś-voś pračniecca i adčuje hety bol.

A miortvych, darečy, nikoli nie bajałasia. Niezdarma kažuć: žyvych treba bajacca, a nie miortvych. Bo niama ničoha kiepskaha, ahidnaha i strašnaha ŭ śmierci. Štochviliny chtości pamiraje, ale i štochviliny chtości naradžajecca.

Upieršyniu Kaciaryna trapiła ŭ kniharniu ŭ dzień jaje adkryćcia. Miesca, u jakim kancentrujecca jakasnaja litaratura, pryciahvała dziaŭčynu, i kali ŭźnikła pytańnie padzarobku, Kacia nie vahajučysia pryjšła ŭ «Łohvinaŭ» i peŭny čas pracavała tut pradaŭcom.

Usio adbyvajecca mienavita ciapier

Z časam stała dyrektarkaj. Raźvićcio kniharni idzie svaim šlacham i dośviedu ŭtrymańnia miesca takoha farmatu ŭ Biełarusi pakul nie isnuje. U peŭny momant uźnikła patreba raźmierkavać funkcyi: tak źjaviŭsia tavaraznaŭca, menedžar i, naturalna, nastupnym krokam staŭ pošuk čałavieka, jaki b usio kaardynavaŭ i prymaŭ kančatkovyja rašeńni. Nu voś i vyrašyli pasprabavać mianie.

Usio tut stvorana dla razmovy

«Łohvinaŭ» — kultavaje miesca, heta nie stolki kniharnia, heta, chutčej, knižny kłub. Tut nichto nie pryśpiešvaje z vybaram, možna prysieści za stoł i pahartać upadabanuju knihu.

Pradaŭcy ŭ nas niazvykła vietlivyja i duža haścinnyja, im napraŭdu cikava parazmaŭlać z naviednikami, abmierkavać litaraturnyja naviny.

Kniharnia — heta miesca sustrečy samych roznych, ale biezumoŭna nieabyjakavych i tvorčych ludziej.

My namahajemsia padtrymlivać volnuju, niefarmalnuju atmaśfieru: utulna i dzietkam, i darosłym. Časam baćki prosta ŭ kniharni pačynajuć uhołas čytać dzietkam tolki što nabytuju knihu. A adnojčy ŭviečary sam saboj zładziŭsia nievialički šachmatny turnir.

Niama mety stać supierhierojem

Usie knihi, jasnaja reč, nie paśpiavaju čytać, ale imknusia zaŭsiody być u temie.

My viedajem svaich aŭtaraŭ, viedajem, chto i što rabiŭ. I tym bolej radasna, kali novy tvor ci novy aŭtar robicca pryjemnym adkryćciom.

Tut niama mety stać supierhierojem, čytać i viedać usio. Pieradusim lublu paeziju. Chtości cikavicca mifałohijaj, chtości humarystyčnaj prozaj. My prosta čujem mierkavańni adno adnaho, čujem roznyja vodhuki ad našych ža zaŭziataraŭ. U vyniku amal pra kožnuju knihu my možam niešta raspavieści, akreślić samaje istotnaje.

U ludziej adbyvajecca kulturny šok

Pra hetaje miesca viedaje nie duža šyrokaje koła ludziej, stvarajecca ŭražańnie admysłovaj subkultury. I sapraŭdy, šmat chto prychodzić siudy, kab pabavić čas, patusavacca. Ale

štodzień siudy prychodziać novyja i novyja ludzi

z tych, chto prosta žyvie niepadalok ci pa niejkich pryčynach apynulisia pobač i zacikaviŭsia dziŭnym budynkam u hłybini dvoryka. U ludziej zdarajecca kulturny šok.

Jany zadajuć niedavierlivyja pytańni: «Dyk u vas usio pa-biełarusku?»

i «A vy tut knihi pradajecie, ci što?» My tłumačym. Naturalna, dosyć časta zakranajecca tema nacyjanalnaj samaidentyfikacyi, ciapierašniaha stanu kultury. U tych, chto raniej nie cikaviŭsia sučasnaj litaraturaj, trochi bolšy ŭzrovień ździŭleńnia — i jany prasiakajucca najpierš samoj atmaśfieraj, razhladajuć niebanalnuju padborku suvierniraŭ, paštovak dy kalendaroŭ. Inšyja ŭzhadvajuć i pytajucca pra redkija knihi, jakija nidzie raniej nie mahli znajści, prosiać paraić im čytvo na naš hust.

Nie treba pužacca rasiejskaj movy

Nie treba pužacca rasiejskamoŭnaj litaratury. Naša kraina dźviuchmoŭnaja, to bok u joj isnujuć nośbity abiedźviuch movaŭ. I kali kniha napisanaja rasiejskamoŭnym biełarusam jakasna, talenavita, to jana musić być i čytaču varta viedać pra jaje. I tamu palityka našaj kniharni maje svaim pryjarytetam nie tolki litaraturu biełaruskamoŭnuju, ale i ŭvohule litaraturu jakasnuju, na jakoj by movie jana nie była.

Nielha brać za škirku i prymušać čytać, čałaviek pavinien pryjści da ŭsiaho samastojna. My adčynienyja dla kožnaha, tak što chaj zachodziać da nas.

U razmovie nie abminuli pytańniaŭ pra stan biełaruskaj litaratury, jaje chiby i tendencyi raźvićcia.

Biełaruskaja litaratura maje nievialiki popyt

U maleńkich haradach i miastečkach paličak z sučasnaj biełaruskaj litaraturaj niama. Dyj jaki moža być popyt, kali pra isnavańnie hetych knih nasielnictva na pieryfieryi nie viedaje? Kab farmavaŭsia popyt, ludzi pavinny bačyć, što kultura žyvie i raźvivajecca.

Drukujciesia

U nas mała praduktyŭnych aŭtaraŭ, jakija vydajuć knihu za knihaj i čyj tvorčy šlach možna prasačyć u drukavanych vydańniach.

Niaredka aŭtar zanadta adkazna stavicca da publikacyi, udaskanalvańnie zaciahvajecca na hady, a tym časam teksty starejuć, hublajučy aktualnaść ci adpaviednaść samoj asobie tvorcy. A varta vydavać, kali ŭžo ŭźnikła takaja dumka, i pieršuju, i druhuju knihu — kab treciaja, moža, była najlepšaj.

Drukujciesia, vielmi istotna bačyć reakcyju čytačoŭ i nie hublać ź imi suviaź.

Treba pisać pra seks

Treba pisać pra seks, uvohule pra ŭsio. Zabaronienyja temy — heta hłupstva. Heta nielha chavać i nielha vyrazać. Heta žyćcio i heta dumki.

Litaratura kancentruje rečaisnaść, a nie chavaje jaje prajavy. Biełaruskaja litaratura ŭ čymści zanadta cnatlivaja. Ščyraść i śmiełaść vyklikaje dyskusii, sprečki, palaryzuje mierkavańni — a heta najlepšy stymulatar litaraturnaha pracesu.

Kniha maje suvienirnaje značeńnie

Ciapier papiarovaja kniha stanovicca padarunkam, pryhožym pradmietam, jaki maje suvienirnaje značeńnie. Naša pryviazanaść da papiarovaha farmatu — prosta tryvałaja zvyčka, bieźlič asacyjacyj i ŭspaminaŭ, nam padabajecca pach staronak, mahčymaść adčuć litary na dotyk.

A kančatkovaja pieramoha elektronnaj knihi nie za harami, heta sprava času.

Tut sabralisia fanaty svajoj pracy

Ja maładaja, enierhii i zapału ŭ mianie šmat, i hetaja dastatkova naiŭnaja, junackaja zachoplenaść tolki dapamahaje mnie pracavać. Samaje cikavaje, što tut ja mahu prasačyć uvieś žyćciovy šlach knihi, bo faktyčna na hetaj ža terytoryi znachodzicca vydaviectva.

U toj ža kniharni sustrakajucca tyja, chto karektuje, redahuje, viarstaje i afarmlaje knihu, i tut ža jana, narešcie, sustrakajecca z čytačom,

to bok možna ŭbačyć i kančatkovy efiekt, reakcyju tych, dla kaho ŭsio i stvarałasia. Heta zachaplaje.

Tut źbirajucca fanaty svajoj spravy. A jak ža inakš?

* * *

Kniharnia «łohvinaŬ»

mieścicca ŭ Minsku, pa adrasie pr. Niezaležnaści, 37a (rajon płoščy Pieramohi).

Volha Harapučyk

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH