Adradžeńnie Frontu
Na hetym tydni spaŭniajecca piatnaccać hadoŭ BNF. 19 kastryčnika 1988 h. u budynku Čyrvonaha kaściołu — na toj čas Domu kino — adbyłosia pasiadžeńnie arhanizacyjnaha kamitetu Biełaruskaha narodnaha frontu.
Uvosień 2003-ha adziny Narodny Front patrebny Biełarusi nia mienš, čym tady. Dyktatarski režym, Rasiejskaja imperyja j słabaść razroźnienaje apazycyi robiacca frantalnym vyklikam Biełarusi. Adkaz pahrozam musić być hetkim samym frantalnym.
Biełaruskaja ideja
Pieršapačatkovaje pytańnie, ź jakim treba vyznačycca nacyjanalnym siłam, — Ideja. Na hety momant biełaruskaja nacyjanalnaja ideja isnuje ŭ vyhladzie razroźnienych i pryvatnych tezaŭ. Ahulnapryniataje kancepcyi dziaržaŭnaści, nacyjanalnych kaštoŭnaściaŭ i nacyjanalnych intaresaŭ, pryznanaje navat bolšaściu subjektaŭ apazycyi, paprostu niama. Nie ŭ apošniuju čarhu hetymi akaličnaściami tłumačycca razbrod u lahiery pravych.
Sfarmulavanaha jašče pry kancy 80-ch paniaćcia biełaruskaje idei jak idei niezaležnaści siońnia ŭžo niedastatkova: voś užo paŭtara hodu hałoŭny abaronca suverennaści ŭ nas Łukašenka. Tamu ź lozunhu “mocnaje dziaržavy” (vykarystanaha Łukašenkam dziela zachavańnia ŭłady i ŭciskańnia hramadztva) akcent para pieranosić na farmavańnie mocnaje nacyi. Śćviardžać ułasna nacyjanalnuju ideju: nacyjanalnuju misiju, nacyjanalnych hierojaŭ, nacyjanalnyja intaresy. Systemnaja raspracoŭka takoje idei maje na ŭvazie, što prablemy, naprykład, uzroŭniu žyćcia, narkamanii abo čaŭnočnaha biznesu pierastajuć razhladacca jak vyklučna sacyjalnyja i farmulujucca jak nacyjanalnyja. Takim čynam, pravyja vychodziać ź miežaŭ vuzkaha stereatypu “zmaharoŭ za movu i kulturu” na prastor masavaje śviadomaści z adstojvańniem intaresaŭ “biełaruskaha čałavieka”: biełaruskaha hramadztva, biełaruskaha biznesu, biełarusaŭ za miažoj. Takaja ideja musić mieć fundamentalnaje śvietapohladnaje apiryšča, i vidavočna, što dla Biełarusi ŭ jaje historyi, sučasnaści j eŭrapiejskim kantekście rolu systemy kaardynataŭ vykonvaje chryścijanstva, polikanfesijnaje j talerantnaje.
Apazycyi było b nia lišnie adpracavać kankretnyja j lakalnyja detali takoje nacyjanalnaje idei ŭ akruhach na budučych vybarach. Sam ja planuju vykłaści svoj pohlad u knizie, jakuju ciapier rychtuju.
Biełaruski ruch
Nacyjanalny ruch nia ŭ lepšym stanie, čym ideja. Kaliści mocny j manalitny BNF raskałoŭsia, zdrabnieŭ i pierastaŭ vykonvać rolu asnovatvornaje niezaležnickaje arhanizacyi. Chtości syšoŭ, chtości praciahvaje zmahacca, chtości zamknuŭsia ŭ svajoj partyi, supołcy — u vyniku robicca jasna, što źjadnać i starejšaje pakaleńnie, i novapaŭstałuju moładź moža tolki taki ž mahutny, jak i pry kancy 80-ch, nastupalny j dziejny ruch. Samo pa sabie abmierkavańnie kambinacyjaŭ ci źviazak u sučasnym broŭnaŭskim stanie nacyjanalnych siłaŭ nia maje sensu. Asobnyja subjekty mohuć vykanać chiba što rolu centraŭ kryštalizacyi, ale pierapłavić, pahłynuć usie adroznaści j supiarečnaści, uźniać masavuju chvalu budzie zdolny tolki front padziejaŭ.
Adsiul vynikaje hieneralnaja zadača pravych — pieramožnaja stratehija. Pole bitvy — kaskad vybaraŭ i kampanijaŭ 2004—2006 h. Pieršy krok — kansalidacyja ŭsich dziejnych siłaŭ na bazie nacyjanalnaje idei. (“Piaciorka” dla hetaha nie padychodzić, nadta jana idealahična raznarodnaja i słabaja.) Zatym — kancentracyja siłaŭ i srodkaŭ na najvažniejšych kirunkach: a) žyvy kantakt z bolšaściu vybarščykaŭ; b) vybarčy zakon i systema kamisijaŭ; v) vuličnyja vystupy; h) zamiežnapalityčny cisk na režym. Udarnyja korpusy — moładź, pradprymalniki j niezaležnyja prafsajuzy. Aperatyŭnaja zadača na 2004 h.: vybarčaj kampanijaj u 110 akruhach z dapamohaj pratestnych nastrojaŭ sabrać bolšaść hałasoŭ i nanieści režymu poŭnuju psychalahičnuju parazu: “Kraina za nas!” 2005 h. — hod šturmu hałoŭnych aporaŭ režymu: maŭklivaj zmovy namenklatury, infarmacyjnaje manapolii, hatovaści siłavych strukturaŭ “vykanać luby zahad”.
Hrubyja sproby ŭmiašańnia Rasiei napiaredadni vyrašalnaha 2006-ha pavinnyja tolki ŭzmacnić niezaležnickija nastroi j vyklikać salidarny adpor z boku ŭsiaje biełaruskaje elity.
Klučavuju rolu ŭ novym uzdymie nacyjanalnaha ruchu mohuć syhrać biełaruskija chryścijanie. Dola tych, chto vieryć u Boha, pavodle apytańniaŭ 2000—2001 h., dasiahnuła 50% i praciahvaje raści. Vielizarny patencyjał chryścijanstva j nieprymańnie dyktatury viernikami roznych kanfesijaŭ robiacca ŭsio bolš važkim palityčnym čyńnikam. Piacitysiačnyja mitynhi ŭ Miensku za apošnija dva hady źbirali chiba što kataliki j pratestanty. Chryścijanskija hramady mohuć nadać słaboj i źniavieranaj apazycyi duchu, viery, što istotna, maralnaści, — i adyhrać u spravie pieramienaŭ tuju ž rolu, jakuju ŭ Polščy časoŭ “Salidarnaści” adyhraŭ Kaścioł abo ŭ Zachodniaj Ukrainie — Unija.
Biełaruski prezydent
Asoba lidera nacyjanalnaha ruchu, chutčej za ŭsio, uźniknie ŭ ipastasi biełaruskaha kandydata na prezydenckich vybarach 2006 h. Vidavočna, što ŭ šerahu ŭdzielnikaŭ kampanijaŭ 2004—2005 h. vyłučacca niekalki perspektyŭnych i papularnych kandydataŭ — maładych, charyzmatyčnych niezaležnikaŭ (lepš niepartyjnych i z pravincyi), jakija i buduć pretendavać na rolu pravadyra. Najmetazhodniej vyznačyć adzinaha ź ich praz “prajmeryz”.
Asabistaja alternatyva Łukašenku — apošniaja i vyrašalnaja staŭka našaha supraćstajańnia jak režymu, tak i Maskvie. U siońniašniaj Biełarusi pasada prezydenta daje biasprykładnyja mahčymaści dla refarmavańnia j rašučaha razvarotu ŭsiaje dziaržaŭnaje mašyny. Heta kapitalny šaniec. U sytuacyi rezkich pratestnych nastrojaŭ i “efektu kivača” biełaruski ruch moža pryvieści “ŭ damki” i radykalnaha niezaležnika, jaki razmaŭlaje pa-biełarusku: hałoŭnaje, kab jon zdoleŭ spadabacca asnoŭnym katehoryjam vybarščykaŭ i ŭ klučavy momant mieŭ śmiełaść vystupić persanalna suprać Łukašenki.
...Adradžeńnie Frontu adbudziecca rana ci pozna — bo heta histaryčnaja nieabchodnaść. Chutčej za ŭsio, pad inšaj nazvaj. U hornie padziejaŭ bližejšych hadoŭ. Z abnoŭlenaj idejaj i novym pakaleńniem. Pierakanany — usie frontaŭcy razam vyjduć na tuju pieramožnuju manifestacyju aksamitnaje revalucyi, jakaja narešcie daść pačatak novaj Biełarusi.
Pavał Sieviaryniec, frontaviec
