Як піша Politico, на думку ўрадавых чыноўнікаў, мытнікаў і экспертаў памежныя пераходы краін Балтыі сталі асноўным месцам прызначэння для тых, хто спрабуе пазбегнуць санкцый у дачыненні да тавараў, якія могуць мець як грамадзянскае, так і ваеннае выкарыстанне, а таксама прадметаў раскошы, напрыклад, аўтамабіляў.
У той жа час, як заявіў у размове з журналістам выдання адзін з мытнікаў, «палітыкі не хочуць марнаваць грошы на мытню для рэалізацыі санкцый».
Па словах мытнікаў, іх рэсурсы абмежаваныя. Яны не маюць доступу да платных платформаў, якія маглі б даць інфармацыю аб рэальным уладальніку кампаніі ці прадставіць спіс акцыянераў. Гэта магло б праліць святло на тое, хто можа атрымаць выгаду ад здзелкі, або знаходзіцца пад санкцыямі.
Мытнікі скардзяцца на доўгі спіс з прыкладна 6 тысяч кодаў тавараў, якія могуць быць пад санкцыямі, і складанае заканадаўства, якое рэгулюе іх.
Пры гэтым праз мяжу краін Балтыі праходзяць тавары з усёй Еўропы. Паводле звестак міністэрства замежных спраў Літвы, толькі 6 % таго, што трапляе ў Беларусь або Расію з Літвы, вырабляецца ўнутры краіны.
Шмат якія катэгорыі тавараў падпадаюць пад санкцыі ў дачыненні да Расіі, але не да Беларусі, а гэта азначае, што мытнікі не могуць перашкодзіць вадзіцелям грузавікоў правезці праз мяжу груз, калі заяўлена, што ён накіроўваецца ў Мінск.
Акрамя таго, існуе праблема перавозак паміж краінамі: тавары, як заяўлена, накіроўваюцца праз Расію ў Казахстан ці Кыргызстан. Менавіта ў гэтыя краіны пасля ўвядзення санкцый назіраецца ўсплёск імпарту цэлага шэрагу тавараў — ад мабільных тэлефонаў да драўляных паддонаў.
Не сакрэт, што многія падсанкцыйныя тавары, якія павінны ісці транзітам праз Расію, проста выгружаюцца пасля перасячэння мяжы, а затым знікаюць. Іншыя дасягаюць месца прызначэння толькі для таго, каб быць рээкспартаванымі назад у Расію.
Каб ацаніць маштаб праблемы, мытнікі параўналі колькасць тавараў, якія былі задэклараваны на мяжы як тыя, што накіроўваюцца ў Казахстан, з колькасцю тавараў, якія былі заяўлены як дастаўленыя.
Паводле іх ацэнак, менш за палову тавараў, адносна якіх былі накіраваныя запыты, былі размытненыя ў краінах прызначэння.
Часам парушэнні бываюць абуральнымі. Як расказаў журналісту на ўмовах ананімнасці адзін з латвійскіх мытнікаў, быў выпадак, калі грузавік, які па дакументах накіроўваўся ў Казахстан, а гэта 3500 кіламетраў або 47 гадзін бесперапыннай язды, вярнуўся на мяжу праз два дні.
Існуюць і іншыя схемы. Мытнікі на латвійскай і літоўскай межах расказалі, што рэгулярна знаходзяць у грузавіках другі камплект дакументаў, які пацвярджае, што тавары прызначаны для Расіі.
Акрамя гэтага, рашэнню праблемы перашкаджае карупцыя сярод мытнікаў. Каб знізіць імавернасць хабару, Латвія правярае грузавікі аддалена, перадаючы рэнтгенаўскія здымкі з мяжы ў офіс у Рызе. Аднак у суседняй Літве ўсе праверкі па-ранейшаму праводзяцца на мяжы, што робіць сістэму неабароненай для злоўжыванняў.
Вялікая праблема існуе і з пакараннем злоўленых кантрабандыстаў. Па даных Упраўлення падатковай і мытнай паліцыі Латвіі, з 250 крымінальных спраў, звязаных з парушэннем санкцый, па стане на сярэдзіну снежня 2023 года, толькі дзевяць дайшлі да пракуратуры, а шасцёра абвінавачаных былі асуджаныя. На разгляд першай справы спатрэбіўся год. У выніку вінаваты атрымаў штраф у 6200 еўра.
На эфектыўнасць разгляду справаў уплывае недахоп кадраў. Нягледзячы на рост узбуджаных спраў колькасць следчых засталася на тым жа ўзроўні.
Мінулым летам Літва паспрабавала вырашыць праблему з парушэннямі ў дастаўцы падсанкцыйных тавараў з дапамогай больш строгіх законаў, патрабуючы дадатковыя дакументы ад тых, хто хоча перасячы мяжу з Беларуссю. Але ў іншых суседніх краінах, у тым ліку Латвіі, Эстоніі, Фінляндыі і Польшчы, такія правілы адсутнічаюць.
У студзені гэтага года мытныя органы Эстоніі і Латвіі таксама паабяцалі запытваць у перавозчыкаў дэкларацыю, якая пацвярджае асобу канчатковага карыстальніка і што «здзелка не выклікае асцярог з нагоды магчымага абыходу міжнародных санкцый».
Але ці прывядзе гэта да памяншэння колькасці спроб абысці санкцыі, яшчэ невядома. Калі Латвія восенню мінулага года закрыла адзін са сваіх пагранічных кантрольна-прапускных пунктаў, піша аўтар, мытныя органы не чакалі, што гэта прывядзе да значнага павелічэння колькасці грузавікоў, якія спрабуюць перасячы мяжу з Расіяй або Беларуссю ў іншых пунктах пропуску.
Чытайце яшчэ:
Эстонія папярэдзіла Расію пра магчымае закрыццё мяжы
Мяжу Расіі з Беларуссю закрылі для ўсіх фур з кіроўцамі-іншаземцамі
Літоўская мытня не прапускае ў Беларусь пустыя фуры, зарэгістраваныя ў Еўрасаюзе
«Якія, бл…дзь, шэрыя схемы?!» Як беларусы ганяюць у Расію люксавыя еўрапейскія аўто ў абыход санкцый
Наўседа патрабуе жалезнай заслоны для ўсіх гэтых гудасаў-тэрарыстаў! Дарэчы, забарона ўезду і чыгуначнага спалучэння дзейнічае толькі для пасажырскіх перавозак. Таварнякі ў Мордар дасюль шастаюць туды-сюды.
Думайце, спадарства. Асабіста мне падаецца, што мэты Лукашэнкі і нашых любімых дэмакратычныйх еўрапейскіх летувіскіх суседзяў супадаюць -- максімальна знішчыць усю беларушчыну і не пускаць нас ва ўсходнюю Эўропу