Uvohule,
ja nie liču, što dziaržava pavinna zakonadaŭča rehulavać movu.Ahulnapryniataść moŭnaha standartu, pravapisu, pavinna vyznačacca nie rašeńniem dziaržaŭnaha orhana, a kansensusam karystalnikaŭ movy. Tak — «pryniata», tak — «nie pryniata». Normy etykieta ci dobraha husta albo (papraŭcie, kali pamylajusia) notnaja sistema dla zapisu muzyki taksama nie zaćviardžajucca ŭ dziaržaŭnych instytucyjach, tak ža ž?
Biełarusy časta skardziacca na toje, što rasijcy niedaaceńvajuć admietnaść biełarusaŭ i adroźnieńni pamiž biełaruskaściu i rasijskaściu. Miž tym, mnohija navat nacyjanalna śviadomyja biełarusy na mientalnym uzroŭnie sami nie adździalajuć siabie ad rasijcaŭ. I heta časta prajaŭlajecca na piśmie, kali ludzi pierakładajuć rasijskija ŭłasnyja imiony i nazvy na biełaruskuju movu, jak by absurdna heta ni hučała.
Mnohija biełarusy padśviadoma nie razumiejuć, što rasijskaja mova — heta zamiežnaja mova. Ci, prynamsi, inšaja mova ad biełaruskaj. I imiony rasijskija — inšyja ad biełaruskich, jak hetaksama inšymi jość imiony polskija, kitajskija ci partuhalskija. A ŭłasnyja imiony nie pierakładajucca nikoli.
Džordža Buša my nie nazyvajem «Jurjem» (a heta i jość biełaruski ekvivalent anhielskaha George), a Johana Sebastyjana Bacha nie nazyvajem «Jankaj Savaścianam» ci jak tam. Navat hieraičnaha biełaruskaha žurnalista Pačobuta mnohija na zamiežny maner nazyvajuć «Andžej» u adpaviednaści z tym, jak siabie nazyvaje jon sam.
A značyć i
Jelena Bonner — nijakaja nie «Alena», Jaŭhienij Jeŭtušenka — nijaki nie «Jaŭhien», Arkadzij Hajdar — nijaki nie «Arkadź», a Dźmitryj Miadźviedzieŭ — nijaki nie «Dźmitry» biez «j» (tym bolš nie «Źmicier»).
Karystalnikam taraškievicy taksama treba advučacca nazyvać Pucina «Ŭładzimieram» praz «je». Cikava, što Nadzieždu Krupskuju ŭ biełaruskaj tradycyi, padobna, što tak i nie stała pryniata pamyłkova nazyvać «Nadziejaj».
Dalej. Biełaruskamoŭnaja žurnalistyka mała piša na temy ekanomiki. Tamu stylistyčnyja standarty biznesovaj žurnalistyki nie vypracavanyja i ludzi časta kirujucca archaičnymi akademičnymi BSSRaŭskimi praviłami, jakija čym dalej, tym u sučasnym śviecie hledziacca bolš nierelevantnymi.
Što b ni kazali sučasnyja «akademičnyja praviły» biełaruskaj movy,
u Rasii niama takoha banka, jak «Aščadbank», i niama takich kampanij, jak «Hazpram» ci, asabliva, «Rasnafta».
«Śbierbank», «Hazprom» i «Rośniefť» — zarehistravanyja brendy, jakija:
a) daŭno nie rasšyfroŭvajucca jak «Śbieriehatielnyj bank» i nikoli aficyjna nie byli skarotami ad «Hazovaja promyšlennosť»(?) abo «Rośsijskaja niefť» (?). Raskryju sakret — kampanija BP daŭno taksama nie nazyvajecca British Petroleum.
b) pierakładajucca na ŭsie biez vyklučeńnia movy jak, adpaviedna, Sberbank, Gazprom albo Rosneft, i nijak inačaj.
Pierakładać hetyja nazvy na svaju movu — heta prajava miestačkoŭstva i varta śmiechu,skažu ščyra.
Najlepšyja rasijskija hazety «Kommiersant'» i «Viedomosti» ŭvohule nie pierakładajuć na rasijski ałfavit nazvy zachodnich kampanij ci zachodnija brendy, tak i pakidajučy ich łacinkaj.
Hetaksama ŭ biełaruskamoŭnych tekstach varta pakidać bieź pierakładu bolšaść łacinkavych i rasijskich nazvaŭ. Ci ž vy nie dumajecie, što ŭ Biełarusi zastałosia šmat biełaruskamoŭnych čytačoŭ (pahatoŭ karystalnikaŭ internetu), jakija nie vałodajuć łacinskim ałfavitam albo rasijskaj movaju i nie zdolejuć hetyja nazvy pračytać?
