 |
Piać hadoŭ prajšło z taho momantu, jak ja, ledź pryjechaŭšy u kamandziroŭku ŭ Maskvu, stajaŭ u ačeplenaha Teatralnaha centra na Dubroŭcy. Nie majučy mahčymaści apošnija 10 hadzinaŭ hladzieć televizar ci słuchać radyjo ź nierazumieńniem naziraŭ za tym, jak biaskoncaja žurnalisckaja hramada zrabiła sapraŭdny dopyt namieśniku maskoŭskaha mera. Tak i stała viadoma, što «adbyŭsia šturm».
Tady mała chto moh ujavić, jak «heta robicca ŭ Rasii», nie byli viadomyja padrabiaznaści śpiecapieracyi. I chacia zaraz my ŭžo viedajem, što «apieracyja pa vyratavańni» nie aznačaje zachavańnia žyćcia ŭsim, viedajem proźviščy achviaraŭ, siarod jakich jość i biełarusy, ale, pa vialikim rachunku, dahetul hublajemsia ŭ zdahadkach — što heta było.
My dazvanilisia da niekatorych hramadzianaŭ Biełarusi, jakija pieražyli hazavuju ataku rasijskaha śpiecnazu, kab daviedacca pra stan ich zdaroŭja zaraz, praź piać hod paśla teraktu.
Jak paviedamiła Racyi Volha Zolina ciapier jana byccam by adčuvaje siabie niabłaha, ale nie vyklučaje, što nastupstvy dla zdaroŭja terakt jašče budzie mieć:
‑ Pieršy hod byli prablemy. Aŭtaničny sindrom vielmi mocny, stamlalnaść. Trymalisia dyjety. Viadoma, što biasśledna heta nie prajšło, i jak jano budzie dalej, nie viedaju.
Taćciana Tkačuk, miedyk, jakaja taksama pieražyła terakt, kaža ab uźnikłych prablemach jašče bolš adkryta:
‑ Adčuvaju siabie narmalna, ale nastupstvy jość. Adbiłasia na piečani. U nas va ŭsich jość prablemy. Nam treba praciahvać lačeńnie.
Adnak, jak pryznajecca Tkačuk, jana hetaha nie robić, pakolki treba pracavać. Što ž datyčyć dapamohi, jakuju akazali achviaram, jaje było, vidavočna, niedastatkova.
Pa słovach Zolinaj, vypłočvali kampiensacyju rasijskija ŭłady i krychu dapamahli pa miescy pracy:
‑ Ale na hetym dapamoha i skončyłasia. Uładkoŭvalisia chto kudy u stacyjanary. Dzie ŭ kaho byli znajomyja. Padlačycca. Abśledavacca. Ale ŭsurjoz nami nichto nie zajmaŭsia. Ciažka skazać, nakolki značnaj była dapamoha. Košt zadaroŭja vyznačyć hrašyma nielha. Kali b ja ŭ reanimacyju adrazu nie trapiła, ja b nie vyžyła. Heta adnaznačna.
Spadarynia Tkačuk raspaviała ab tym, što jany pisali list prezidentu Biełarusi z prośbaj dapamahčy chacia b «niejkaj pucioŭkaj», adnak z administracyi Łukašenki pryjšła admova:
‑ Nam napisali, kab my źviartalisia na tuju terytoryju, dzie z nami heta zdaryłasia.
Na pytańnie ab tym, ci kantaktujuć pamiž saboju achviary teraryzmu, spadarynia Zolina pryznajecca:
‑ U pryncypie, nie. Adzinaje što čas ad času ź siabroŭkaj, ź jakoj my tady byli, stelefanoŭvajemsia, bačymsia. A astatnija — nie. Ja dumaju, što ludziam jašče raz zhadvać nie chočacca pra toje.
Za čas, jaki prajšoŭ paśla teraktu, ab im pisali vielmi šmat. Niezaležnyja rasśledavańni vyjaŭlali ŭsio novyja śviedčańni taho, što da zachopu terarystami teatra tak ci inakš mieła dačynieńnie rasijskaje FSB. Dva aŭtary hetych abvinavačvańniaŭ — Hanna Palitkoŭskaja i Alasandar Litvinienka — byli zabityja.
Z pytańniem ab tym, ci daviedajemsia my kali‑niebudź usiu praŭdu pra «Nord‑Ost», my źviarnulisia da viadomaha historyka, suaŭtara Litvinienki Juryja Fielšcinskaha, jaki zaraz žyvie ŭ Łondanie:
‑ Usia praŭda — fiłasofskaja katehoryja. Jaje my, viadoma, nikoli nie daviedajemsia. Ale nam chaciełasia b viedać chacia b toje, da čaho dakapalisia rasijskija ŭłady, atrymać dostup da toj infarmacyi, jakaja viadomaja rasijskim śledčym orhanam. Zrazumieła, što dostupu da jaje u nas nie budzie, pakolki ŭrad viedaje, što čym bolš infarmacyi trapić da žurnalistaŭ, tym bolš pytańniaŭ u ich uźniknie — i niebiespadstaŭna.
A pakolki hramadskich arhanizacyj, kantralujučych urad, u Rasii niama, padsumoŭvaje Fielšcinski, kraina biezdapamožnaja pierad uładnym bieźmiežžam.
