Źjedźcie z krainy na tryccać hadoŭ, a potym vaźmicie svaje staryja paštoŭki i pahladzicie, što Vam nahadvaje pra Vašu Radzimu?
Dla Sibirskich Biełarusaŭ usio vielmi prosta. Dla nas Biełaruś — heta toje čaho niama tut u Prybajkalli, heta toje što robić naš kraj ščamliva paznavalnym.
Ja naradziŭsia ŭ Biełarusi. Ale ŭ 17 hod źjechaŭ, jašče za savieckim časam. Ja viedaju čym mnie darahaja Biełaruś. Ale samaje hałoŭnaje, što moładź jakaja naradziłasia ŭ Sibiry i maje biełaruskija karani, taksama pa raspoviadach svaich baćkoŭ i dziadoŭ viedaje, što takoje Biełaruś! Vam raspavieści što simvalizuje dla nas naša Histaryčnaja Radzima?
Kali łaska.
Z ptušak – heta busieł! Jaho ŭ Sibiry niama,
a ŭ Biełarusi amal ŭ kožnaj vioscy jość buślinaje hniazdo. I ja pamiataju, jak my ŭ dziacinstvie pieražyvali, ci prylacić busieł u hetym hodzie ŭ svajo hniazdoŭje. Kali prylacić, to ŭsio budzie dobra ŭ našym pasieliščy. Jon jak abiaroh dla sialan. Navat zahadvali, kali uviesnu pieršy raz ubačyš busła, jak jon lacić, to paščaścić, a kali jon budzie stajać u poli — aścierahajsia…
A jak hučna kryčali ŭdzielnicy irkuckaha biełaruskaha hurtu «Kryvičy» kali pieršy raz pryjechali ŭ Biełaruś na hastroli. Jany ŭsie naradzilisia ŭ Sibiry, i kali ubačyli busła – žyvoha! — z akna aŭtobusa, dyk zajenčyli ad ščaścia! Ja až napužaŭsia.
Sa źviaroŭ – heta zubr i vožyk.
Zubar – vołat, mahutnaść. Vožyk – mudraść. Ź dziacinstva mianie vučyli nie škodzić vožyku. U Sibiry hetych žyvioł niama. Tamu našy dziaŭčaty tak maryli pabačyć ich. Kamuści paščaściła.
Dalej skaročana, biez emocyj:)
Z hadaŭ – vužaka.
Z ryb – vuhar.
Z dreŭ – dub, kaštan, laščyna. Hetych dreŭ u Sibiry niama. Ale jość samaje hałoŭnaje dreva i darahoje dla biełarusaŭ Sibiry – heta čyrvonaja rabina. Kali ja jeździŭ pa biełaruskich vioskach Prybajkalla, dyk vypadkova źviarnuŭ uvahu, što tolki ŭ biełaruskich vioskach, jość «palisadniki» – adharodžanaja prastora miž chataj i vulicaj, u jakich pasadžany kvietki i… čyrvonaja rabina.
Staŭ ja raspytvać staražyłaŭ, a čamu rabina? I voś što pačuŭ: «Našy prodki sto hadoŭ nazad padčas stałypinskaj reformy źjazdžajučy ź Biełarusi, brali z saboj i nasieńnie, i sadžancy dreŭ. Ale nie ŭsio pryžyłosia. A čyrvonaja rabina pryžyłasia». Staražyły ličać, što rabina abierahaje chatu.
Z pasiaŭnych kultur – na pieršym miescy lon.
O, heta kultura takaja važnaja dla biełarusaŭ. Tolki jany jaje pryvieźli ŭ Sibir. Na žal zaraz u Prybajkalli ŭžo nichto nie sieje lon, navat u biełaruskich vioskach, ale i dahetul šmat chto zachoŭvaje lnianoje siemia i z honaram pakazvaje, jak jano vyhladaje. A kolki cikavych historyj mnie raspaviadali pra hetu kulturu… Pra jaje značeńnie i siłu!
Taksama šanujuć Biełarusy Prybajkalla i žyta. Jaho ciapier mała chto sieje u Sibiry, bo jano nie vytrymlivaje zimu. Ciapier vyvieli dobryja sarty sibirskaj pšanicy. Ale jość jašče haspadary, fiermiery jakija siejuć tradycyjna žyta.
Sa straŭ – ja b adznačyŭ klocki (kałduny), babku i poliŭku.
Amal u kožnaj sibirskaj biełaruskaj vioscy vam raspaviaduć, što heta našy admietnyja stravy. Nu, draniki samo saboj, ale biez muki. Tolki bulba, jajka i cybula – voś heta biełaruskija draniki.
I ŭsio ž taki na pieršym miescy dla nas – naša nacyjanalnaja vyšyŭka. Staryja stroi, staražytnyja ručniki!
Voch, kolki ja ich pabačyŭ u svaich vandroŭkach pa biełaruskich sibirskich vioskach! Ź jakoj piaščotaj zachoŭvajuć u siemjach hetyja simvały.
Ciapier u kožnaha aktyvista biełaruskaha ruchu ŭ Prybajkalli jość svoj stroj! I kali jakoje śviata albo nas zaprašajuć kudyści, my adziavajem svaje stroi. Irkuck nas užo viedaje. Adrazu kažuć – vuń biełarusy pajšli!
Nu a dla tych, chto cikavicca historyjaj svajoj Baćkaŭščyny, biezumoŭna śviatymi simvałami źjaŭlajecca Pahonia i bieł-čyrvona-bieły ściah.
Bo heta našymi prodkami abrana i kryvioju adznačana ŭ šmatlikich bitvach, abaraniajučy naš Kraj.
