Ministr adukacyi Biełarusi Michaił Žuraŭkoŭ 16 krasavika padčas anłajn-kanfierencyi na sajcie BiełTA raspavioŭ pra hałoŭnyja navacyi budučaj ustupnaj kampanii.
BiełTA
Biudžetnyja miescy: dzieści hublajem, dzieści znachodzim
U 2015 hodzie płanujecca pryniać u VNU na biudžetnyja miescy 27,9 tys. čałaviek. Heta praktyčna stolki, kolki i ŭ minułym hodzie (na 93 miescy mienš u paraŭnańni z faktam pryjomu 2014 hoda). Pry hetym pavialičycca pryjom budučych kadraŭ dla Minabarony — na 254 miescy, MNS — na 21 miesca, sielhashaliny — na 22 miescy, industryi sportu — na 30 miescaŭ. A voś kolkaść biudžetnych miescaŭ na miedycynskija śpiecyjalnaści skarocicca na 85 miescaŭ, śpiecyjalnaści kultury i mastactva — na 60 miescaŭ.
Dadatkovy nabor budzie prachodzić pa dzionnaj biudžetnaj formie z 26 pa 29 lipienia: dla VNU siłavoha błoka — z 24 pa 27 lipienia, dla tvorčych — z 30 lipienia pa 1 žniŭnia. Minadukacyi papiaredžvaje: niezdavalniajučyja adznaki pa vynikach CT dla tych, chto pastupaje ŭ asnoŭnyja terminy ustupnaj kampanii, i dla tych, chto pastupaje pa dadatkovym nabory, prymajucca identyčnymi i źmianšacca nie buduć.
Usie dakumienty Minadukacyi, jakija rehłamientujuć praviadzieńnie ŭstupnaj kampanii ŭ 2015 hodzie, ciapier znachodziacca na jurydyčnaj ekśpiertyzie. Jany buduć apublikavanyja ŭ bližejšy čas. Adnak niekatoryja navacyi stali zdabytkam hramadskaści. Tak, u paraŭnańni z 2014 hodam pavialičanyja na 2 dni terminy pryjomu dakumientaŭ na biudžet — z 8 pa 15 lipienia (ustupnyja ispyty va ŭstanovach vyšejšaj adukacyi projduć z 16 pa 21 lipienia). A pryjom dakumientaŭ na płatnaj asnovie ŭ VNU budzie prachodzić z 8 lipienia pa 2 žniŭnia. Bolš rannija časavyja ramki pryjomnaj kampanii ŭstanoŭlenyja dla śpiecyjalnaściaŭ, jakija patrabujuć śpiecyjalnaha prafiesijnaha adboru (tvorčyja, vajennyja).
Novych śpiecyjalnaściaŭ vyšejšaj adukacyi ŭ 2015 hodzie niašmat. Tak, abituryjenty zmohuć pastupać na «infarmacyjnyja sistemy i technałohii (u charčovaj pramysłovaści)» — takuju śpiecyjalnaść upieršyniu prapanuje Mahiloŭski ŭniviersitet charčavańnia. U Biełaruskim ekanamičnym univiersitecie adkrytaja śpiecyjalnaść «nacyjanalnaja ekanomika», u Biełaruskim dziaržaŭnym univiersitecie i Połackim univiersitecie — «hieainfarmacyjnyja sistemy». Anulavany napramak śpiecyjalnaści «hieahrafija» — «hieainfarmacyjnyja sistemy», bo adkryta cełaja śpiecyjalnaść.
CT: cana i terminy
Centralizavanaje testavańnie budzie pravodzicca z 14 pa 27 červienia, reziervovy dzień — 2 lipienia. U adzin dzień (27 červienia) płanujecca zdača dvuch pradmietaŭ — suśvietnaja historyja najnoŭšaha času i hieahrafija. U pieralik ustupnych vyprabavańniaŭ uviali kitajskuju movu.
Apłata za rehistracyju na CT trochi pavialičanaja ŭ paraŭnańni ź minułym hodam — z Br10 tys. da Br18 tys. (Ciapier jana pryviazanaja da bazavaj vieličyni — składaje 0,1 BV).
Dakumienty na rehistracyju z hetaha hoda mohuć padavać pradstaŭniki abituryjentaŭ — u vypadku adsutnaści pa ŭvažlivaj pryčynie takoj mahčymaści ŭ samich abituryjentaŭ. Raniej dakumienty možna było padavać tolki asabista. Hetaja navacyja raspaŭsiudžvajecca i na atrymańnie siertyfikata CT.
U paraŭnańni z 2014 hodam źmienieny padychod da vyznačeńnia nižnich parohavych bałaŭ CT. Tak, u 2015 hodzie niezdavalniajučymi buduć ličycca adznaki pa pieršym pradmiecie profilnaha ispytu — matematyka, fizika, chimija, bijałohija — ad 0 da 14, a pa takich pradmietach, jak historyja Biełarusi, suśvietnaja historyja najnoŭšaha času, hramadaznaŭstva, hieahrafija, zamiežnyja movy (anhlijskaja, niamiecki, francuzski, ispanski, kitajski) — ad 0 da 19. Pa druhim pradmiecie profilnaha ispytu — matematyka, fizika, chimija, bijałohija — ad 0 da 9; historyja Biełarusi, suśvietnaja historyja najnoŭšaha času, hramadaznaŭstva, hieahrafija, zamiežnyja movy (anhlijskaja, niamieckaja, francuzskaja, ispanskaja, kitajskaja) — ad 0 da 14. Pa ruskaj i biełaruskaj movach niezdavalniajučyja adznaki — ad 0 da 9 bałaŭ.
Tak zvanyja parohavyja značeńnia ŭ VNU Minabarony, MNS, Dziaržpahrankamiteta; na vajennyja fakultety dziaržaŭnych VNU; u dziaržaŭnyja VNU pa hrupach śpiecyjalnaściaŭ «vytvorčaść, zachoŭvańnie i pierapracoŭka pradukcyi raślinavodstva», «žyviołahadoŭla, rybavodstva, pčalarstva», «sielskaje budaŭnictva i ŭładkavańnie terytoryj», «mielijaracyja i vodnaja haspadarka», «ahrainžynieryja» i ŭ VNU MUS na miescy dadatkovaha naboru ustanoŭlenyja ad 0 da 4 bałaŭ.
Darečy, pieršyja i druhija pradmiety profilnych vyprabavańniaŭ byli vyznačanyja jašče ŭ minułym hodzie (pastanova Minadukacyi №91 ab ŭstupnych ispytach na 2015 hod zaćvierdžana 1 lipień 2014). Pa niekatorych śpiecyjalnaściach profilnyja vyprabavańni byli źmienienyja: naprykład, tyja, chto pastupaje na śpiecyjalnaść «pačatkovaja adukacyja» buduć zdavać bijałohiju (raniej — matematyku) i historyju Biełarusi, na hrupy śpiecyjalnaściaŭ «prava» — hramadaznaŭstva i zamiežnuju movu (raniej — matematyku), na «hramadskaje charčavańnie» — chimiju (raniej — fiziku) i matematyku.
Biez ekzamienaŭ
U hetym hodzie lhota pry pastuplenni na piedśpiecyjalnaści biez ekzamienaŭ dla załatych i siarebranych miedalistaŭ zachoŭvajecca.
Pieralik piedahahičnych śpiecyjalnaściaŭ, pry pastuplenni na jakija zaličvajucca biez ustupnych vyprabavańniaŭ asobnyja katehoryi abituryjentaŭ pa rekamiendacyi ŭstanoŭ adukacyi, zastaŭsia niaźmiennym. U hety pieralik uvajšli tak zvanyja vostradeficytnyja śpiecyjalnaści: «daškolnaja i pačatkovaja adukacyja», «historyja i hramadaznaŭčyja dyscypliny», «bijałohija», «chimija», «hieahrafija», «matematyka», «infarmatyka», «fizika», «techničnaja tvorčaść», «biełaruskaja mova i litaratura», «ruskaja mova i litaratura», «techničnaja praca i pradprymalnictva», «absłuhoŭvajučaja praca», «vyjaŭlenčaje mastactva», «łahapiedyja», «surdapiedahohika», «tyfłapiedahohika», «alihafrenapiedahohika», «sacyjalnaja piedahohika» i inš. Usiaho ŭ śpisie 22 śpiecyjalnaści, ź imi možna aznajomicca na partale Ministerstva adukacyi.
Zastanucca i peŭnyja lhoty na sielskahaspadarčyja śpiecyjalnaści. Heta značyć, bał centralizavanaha testavańnia pa profilnych pradmietach pry pastupleńni ŭ VNU sielhasprofilu budzie nižejšy, čym u inšyja univiersitety. Minimalny bał, jaki pavinien nabrać abituryjent, — nie nižej za 5.
Apłata za navučańnie pavysicca, ale nie frantalna
Košt navučańnia źmienicca, asabliva dla navučencaŭ pieršaha kursa. Jak rastłumačyŭ ministr, «budzie mianiacca staŭka pieršaha razradu — budzie mianiacca košt navučańnia, ale ŭ razy, naturalna, nie pavialičycca».
Michaił Žuraŭkoŭ abvierh śćviardžeńnie, što rasiejcy, jakija vučacca ŭ respublicy, płaciać bolš za biełarusaŭ. Rasiejcy majuć prava pastupać na tych ža pravach, što i biełarusy. To bok, kali abituryjent paśpiachova zdaje centralizavanaje testavańnie, to prachodzić na biudžet. Kali nie chapaje bałaŭ, možna iści na płatnaje navučańnie taksama na pravach biełarusa. I košt navučańnia dla rasiejca budzie taki ž, jak i dla biełarusa. Akramia taho, rasiejcam pradastaŭlena prava navučacca jak zamiežnym hramadzianam, nie zdajučy CT. U hetym vypadku jon apłačvaje vučobu jak zamiežnik. Časta hetyja paniaćci błytajuć, kažuć: «Ja rasiejec i płaču bolš», ale pry hetym chitrujuć, što nie zdavali CT, a prosta prajšli sumoŭje.
Biełarusy, jakija chočuć navučacca ŭ Rasii, u svaju čarhu zdajuć JEH. Heta značyć, tut usio pa-sumlennamu, ličyć ministr.
Aptymizacyja VNU adbudziecca nie zaŭtra
Michaił Žuraŭkoŭ ćviorda zajaviŭ: u najbližejšaj budučyni kolkaść vyšejšych navučalnych ustanoŭ u Biełarusi nie źmienšycca.
«Viadoma, my dumajem nad tym, jak aptymizavać sistemu adukacyi ŭ cełym, u tym liku vyšejšaj adukacyi. I sietkavaja arhanizacyja navučańnia ŭ VNU, na moj pohlad, pakaža, jakija ź ich adužejuć i zastanucca ŭ tym vyhladzie, u jakim jość, a jakija, moža być, stanuć strukturnymi padraździaleńniami bolš mocnych VNU, — rastłumačyŭ ministr. — Žyćcio jość žyćcio, vyžyvaje najmacniejšy: kali ŭniviersitety nie buduć imknucca da taho, kab pavyšać jakaść adukacyjnaha pracesu, to my budziem stavić pytańnie, kab jany byli nie univiersitetami, a naprykład, instytutami ŭ składzie niejkaj viadučaj VNU ci navat pierachodzili na prystupku nižej i stanavilisia kaledžami, što, viadoma, drenna».
Ale ŭ bližejšyja hod-dva nie stavicca pytańnie ab zakryćci abo skasavańni univiersitetaŭ, zapeŭniŭ kiraŭnik ministerstva.
Stały dla ekzamienataraŭ — nonsens
U našaj krainie z savieckich časoŭ tak skłałasia, što na vypusknych ispytach u škole baćki nakryvajuć stały dla ekzamienataraŭ (cukierki, buterbrody, vada i h.d.). Heta i kłopaty, i dadatkovyja vydatki dla baćkoŭ, jakich jašče čakajuć surjoznyja vydatki na sam vypuskny. Navošta heta treba — było zadadziena słušnaje pytańnie ŭdzielnikam anłajnu.
Takoha ŭ pryncypie nielha rabić — pazicyja Minadukacyi. I tradycyju treba vykaraniać. Heta praca nastaŭnika, administracyi, prapisanaja słužbovymi abaviazkami, praviłami ŭnutranaha pracoŭnaha rasparadku.
