Śpiecdakładčyk AAN pa Biełarusi Mikłaš Charašci prezientavaŭ svoj čarhovy dakład na Saviecie AAN pa pravach čałavieka, jaki prachodzić u Ženievie.
Abmierkavańnie situacyi ŭ Biełarusi adbyłosia 23 červienia, paviedamlaje pravaabarončy sajt spring96.org. Dakład Charašci achoplivaje pieryjad, jaki prajšoŭ ź minułaj spravazdačy (červień 2014 hoda) pa 30 sakavika hetaha.
osce.org
Charašci zaznačyŭ, što «Biełaruś zrabiła važnyja namahańni, kab źmienšyć napružanaść u rehijonie praź miechanizmy pasrednictva». «Samit Uschodniaha partniorstva ŭ Ryzie pryvitaŭ prykmiety nadziei ŭ adnosinach pamiž Jeŭrasajuzam i Biełaruśsiu, tamu što kraina abiacała razhledzieć pytańnie adnaŭleńnia dyjałohu pa pravach čałavieka, — havorycca ŭ dakładzie. — Razam z tym urad pa-raniejšamu admaŭlaŭsia pryznavać mandat Savieta pa pravach čałavieka, što stała istotnym krokam nazad u jaho ŭzajemadziejańni ź mižnarodnaj supolnaściu».
Pavodle acenki śpiecdakładčyka, situacyja z pravami čałavieka ŭ Biełarusi nie mieła nijakich prykmietaŭ palapšeńnia, pakolki ŭłady nie vypravili «nivodnaje z hłybokich i sistemnych parušeńniaŭ», a taksama nie stvaryli ŭmoŭ dla praviadzieńnia svabodnych i spraviadlivych vybaraŭ. Pad pahrozaj, u pryvatnaści, zastajucca pravy na svabodu vykazvańnia mierkavańniaŭ, schodu i asacyjacyi, na spraviadlivyja i spryjalnyja ŭmovy dla pracy, vybaru miesca pracy. Takaja situacyja ŭjaŭlajecca Charašci «tryvožnaj u śviatle prezidenckich vybaraŭ, jakija pavinny adbycca vosieńniu 2015 hoda».
Aŭtar dakłada zaznačyŭ, što ŭ paraŭnańni ź minułymi hadami mieli miesca niekatoryja pazityŭnyja zruchi: naprykład, źmienšyłasia kolkaść źniavolenych, pryhavoranych da praciahłych terminaŭ źniavoleńnia, byŭ vyzvaleny «lidar bujnoj pravaabarončaj arhanizacyi» (havorka idzie pra Alesia Bialackaha).
Pry hetym Charašci zaklikaŭ biełaruskija ŭłady nie tolki vyzvalić, ale i ŭ poŭnaj miery reabilitavać usich palityčnych apanientaŭ režymu, jakija apynulisia za kratami.
U dakładzie taksama zaznačajecca, što za spravazdačny pieryjad u Biełarusi była pašyrana praktyka samavolnych karotkaterminovych zatrymańniaŭ aktyvistaŭ, žurnalistaŭ i pravaabaroncaŭ. Niahledziačy na niekatoryja kroki pa spraščeńni pravavoj sistemy, niezaležnaść sudovaj ułady zastajecca minimalnaj, tamu što ŭsich sudździaŭ i prakuroraŭ pryznačaje i zvalniaje prezident.
Pravy hramadzian na spraviadlivy sudovy razbor, zaznačyŭ Charašci, abmiažoŭvalisia na zakrytych pasiadžeńniach i ŭ vyniku sudovych rašeńniaŭ, jakija ŭ značnaj stupieni byli zasnavanyja na pakazańniach supracoŭnikaŭ pravaachoŭnych orhanaŭ, u toj čas jak śviedčańni abarony ihnaravalisia.
Abnoŭleny zakon ab ŚMI, pavodle acenki dakładčyka, źniščyŭ «apošnija reštki svabody słova» — ułady błakiravali niezaležnyja internet-sajty.
Charašci taksama adznačyŭ niadaŭna ŭviedzieny ŭ Biełarusi padatak na darmajedstva i karnyja miery ŭ dačynieńni da niepracujučych hramadzian. Śpiecdakładčyk zaklikaŭ Biełaruś pryniać usie rekamiendacyi, zroblenyja padčas univiersalnaha pieryjadyčnaha ahladu, i zaniacca vyrašeńniem usich pravoŭ — hramadzianskich, palityčnych, ekanamičnych, sacyjalnych i kulturnych — u adpaviednaści z pryncypam uzajemazaležnaści i niedzialimaści ŭsich pravoŭ čałavieka.
U svaich zaklučnych zaŭvahach Mikłaš Charašci zajaviŭ: «Na praciahu dvuch dziesiacihodździaŭ Biełaruś nie maje apazicyi ŭ parłamiencie, što pakazvaje sapraŭdny tvar biełaruskaj parłamienckaj sistemy. Biełaruś źjaŭlajecca adzinaj krainaj u Jeŭropie, dzie nie isnuje pryvatnaha telebačańnia. Na isnujučych dziaržaŭnych kanałach pavinny być prykmiety pluralizmu. Niezarehistravanyja arhanizacyi hramadzianskaj supolnaści pavinny być zarehistravanyja, što było b imhniennym palapšeńniem».
U svaju čarhu pastajanny pradstaŭnik Biełarusi pry AAN u Ženievie Michaił Chvastoŭ na pasiadžeńni Savieta zajaviŭ, što «mandat śpiecdakładčyka pavinien być skasavany». «Śpiecdakładčyk pa Biełarusi — heta dyskredytacyja idej demakratyi i pravoŭ čałavieka. Heta palityčny prajekt, skiravany na raskoł našaj krainy. Hety prajekt cierpić paražeńnie. Pamiž dakładam i realnaj situacyjaj u Biełarusi pralahaje biezdań. Dakład my prymajem jak psieŭdapraŭdzivy, a tamu niehruntoŭny», — padkreśliŭ Chvastoŭ.
Padčas debataŭ pradstaŭniki jeŭrapiejskich krain padtrymali acenku situacyi ŭ Biełarusi, dadzienuju Charašci, i zajavili ab nieabchodnaści pradoŭžyć jaho mandat jak krainavaha śpiecdakładčyka pa Biełarusi. Jany vykazali zaniepakojenaść nakont sistematyčnych represij suprać biełaruskich žurnalistaŭ, pravaabaroncaŭ i apanientaŭ ułady, cenzury ŚMI, a taksama prymianieńnia śmiarotnaj kary. Aprača taho, vystupoŭcy vykazali rasčaravańnie nakont admovy aficyjnaha Minska supracoŭničać sa śpiecdakładčykam.
U svaju čarhu postsavieckija krainy, u pryvatnaści Rasija, Azierbajdžan, Tadžykistan, zajavili, što situacyja ŭ Biełarusi nie apraŭdvaje pryznačeńnia mandata i raskrytykavali «palityzacyju Savieta pa pravach čałavieka».
Varta zaznačyć, što mandat śpiecdakładčyka pa Biełarusi byŭ zasnavany Savietam AAN pa pravach čałavieka ŭ lipieni 2012 hoda, a zatym štohod praciahvaŭsia. Śpiecdakładčyk rehularna rychtuje spravazdačy ab situacyi z pravami čałavieka ŭ Biełarusi, padajučy ich Savietu AAN pa pravach čałavieka i Hienieralnaj asamblei AAN.
Biełaruskija ŭłady admaŭlajucca ad supracoŭnictva sa śpiecdakładčykam. Charašci tak i nie atrymaŭ mahčymaści naviedać Biełaruś, kab vyvučyć situacyju na miescy i sustrecca z pradstaŭnikami ŭłady.
