U našy dni imklivaje raźvićcio infarmacyjnych i kamunikacyjnych technałohij całkam źmianiaje nie tolki asiarodździe čałavieka, ale i ŭvieś ład žyćcia. Stvarajucca novyja haliny vytvorčaści i ekanomiki, rynak pracy reahuje i hnutka transfarmujecca pad upłyvam apošnich tendencyj. Ale ci paśpiavaje za hetymi źmienami tradycyjnaja farmalnaja adukacyja? Jak vychoŭvać dziaciej, kab jany byli padrychtavanymi da žyćcia ŭ novych umovach, jakija značna adroźnivajucca ad umoŭ žyćcia ich baćkoŭ? Hetyja pytańni «Naša Niva» abmierkavała ŭ hutarcy z kaardynatarkaj adukacyjnaha prajekta dla padletkaŭ TeenGuru Nadziejaj Puciata.
«NN»: Nadzieja, jak paŭstaŭ prajekt «TeenGuru»? Jakija ŭ jaho mety?
NP: Prajekt pačaŭsia ŭ studzieni 2015 hoda. Arhanizataram źjaŭlajecca startap-placoŭka Imaguru. Metaj prajekta źjaŭlajecca dapamoha biełaruskim dzieciam i padletkam raźvić pradprymalnickaje myśleńnie, atrymać kamunikatyŭnyja navyki i prosta aryjentavacca ŭ sučasnych prafiesijach i rynku pracy.
«NN»: U jakoj formie adbyvajecca prajekt?
NP: My vučym chłopcaŭ i dziaŭčat asnovam pradprymalnictva: jany znajomiacca ź mietadam dyzajn-myśleńnia, jaki dazvalaje stvarać inavacyi; daviedvajucca, jak stvaryć ułasnuju kampaniju, sabrać svaju kamandu, raspracavać biznes-madel. Padletki vučacca być lidarami, stavić pierad saboj mety i dasiahać ich. Akramia hetaha, chłopcy i dziaŭčaty nabyvajuć navyki publičnych vystupaŭ i pieramoŭ.
Samaje hałoŭnaje, navučańnie aryjentavanaje na praktyku i adbyvajecca pry niepasrednym udziele biznes-asob i pradprymalnikaŭ. Siarod našych mientaraŭ takija viadomyja ŭ Biełarusi asoby, jak Juryj Zisier, Alaksandr Knyrovič. Dzietki mohuć užo ciapier pahladzieć na biznes-pracesy zvonku, a daśviedčanyja mientary mohuć padzialicca ŭłasnym dośviedam. U nas jość jak intensiŭnyja kursy (na školnych vakacyjach), tak i praciahłyja.
«NN»: Jakija dzieci chodziać da vas? U vas zakryty elitarny kłub, kudy chodziać tolki dzieci biznesoŭcaŭ?
NP: Ni ŭ jakim razie! U nas dzieci z samych roznych siemjaŭ. Hałoŭnaje, što ich abjadnoŭvaje, heta nadzvyčaj vysokaja matyvacyja. Siarod našych navučencaŭ niama takich, chto chodzić da nas pad prymusam baćkoŭ.
«NN»: Časam možna pačuć, što sučasnyja dzieci vučacca horš, čym vučylisia starejšyja pakaleńni, što jany hultai i ŭvieś svoj volny čas baviać za kampjutarnymi hulniami.
NP: Ja zaŭsiody čuju padobnyja dumki, što ciapierašnija dzieci — heta stračanaje pakaleńnie. Ale ja z hetym kateharyčnaja niazhodnaja. Tak zaŭsiody kazali, i tak buduć kazać i dalej. Sučasnyja dzieci dakładna nie horšyja za nas. U čymści jany navat lepšyja. Jany pa-inšamu ŭsprymajuć śviet, u ich inšyja hieroi…
«NN»: Naprykład?
NP: Voś savieckija dzieci, u ich hierojami byli kasmanaŭty albo palarniki. U nas, dziaciej 90-ch, hierojaŭ amal nie było nijakich, na žal. A ciapier hierojami dla dziaciej źjaŭlajucca takija asoby, jak Styŭ Džobs albo Iłan Mask.
«NN»: A jakija viedy dzieci atrymlivajuć ciapier u škołach? Ci dastatkova ich dla realnaha darosłaha žyćcia?
NP: Škoła, na žal, nie rychtuje da darosłaha žyćcia. Jana rychtuje da zdačy CT i pastupleńnia va ŭniviersitet. I heta surjoznaja prablema. Nichto nie dbaje pra prafiesijnuju aryjentacyju školnikaŭ. Mnohija padletki navat nie ŭjaŭlajuć, jakija jość ciapier prafiesii i jakaja situacyja na rynku pracy. U mianie jość adna znajomaja, jakaja chacieła pastupić u VNU na markietołaha, tamu što dumała, što markietołah heta čałaviek, jaki zdymajecca ŭ rekłamie. Kab nie było takich absurdnych historyj i niapravilnych ujaŭleńniaŭ nakont budučaj prafiesii, z padletkami abaviazkova treba pracavać i tłumačyć im, umoŭna kažučy, chto taki «markietołah» i čym zajmajecca «biznes-analityk».
A jašče ŭ škole, u tym liku vyšejšaj škole (univiersitetach i instytutach), na žal, nie vučać tamu, jak rabić dobraje reziumie i prachodzić sumoŭje. Farmalnaja adukacyja realna nie paśpiavaje za patrebami rynku. I heta nie tolki biełaruskaja prablema.
«NN»: Vašy maładyja ŭdzielniki ŭžo zdoleli realizavać jaki-niebudź realny prajekt?
NP: My pierad saboj nie stavili padobnaj mety, ale našy talenavityja navučency zdoleli raspracavać niekalki cikavych idej na ŭzroŭni kancepcyj. I niekatoryja biełaruskija biznesoŭcy vysoka acanili hetyja idei i vykazali hatoŭnaść dapamahčy ź ich realizacyjaj. Siarod takich idej, naprykład, vuściłki dla abutku z padahrevam, spartyŭnyja prahramy dla mabilnych telefonaŭ, antystresavy pakoj i inšyja. Tamu možacie nie chvalavacca, u Biełarusi jość šmat talenavitych dziaciej i padletkaŭ.
