8 listapada amierykancy zrabili vybar novaha prezidenta krainy. Im stanie pradstaŭnik ad Respublikanskaj partyi Donald Tramp.
Dla kandydatki ad demakrataŭ Chiłary Klintan prezidenckaja kampanija skončyłasia niaŭdačaj, choć jašče za dzień da vybaraŭ sacyjałahičnyja apytańni pradkazvali tryumf.
«Naša Niva» uzhadała cikavyja fakty pra 69-hadovaha palityka, jakaja tak i nie stała pieršaj žančynaj-prezidentam ZŠA.
U dziacinstvie maryła być kasmanaŭtam
Jość pašyranaje mierkavańnie, što bolšaja častka savieckich dziaciej paśla 1961 hoda maryli stać kasmanaŭtami. Dyk voś nie tolki savieckich. Pra heta sama dumała i maleńkaja Chiłary Rodem z Park-Rydž, štat Ilinojs. Chiłary pisała listy ŭ NASA z pytańniami, što jana moža zrabić dla ździajśnieńnia mary.
Baćkam Chiłary byŭ Chju Rodem, jon zrabiŭ nievialiki biznes u tekstylnaj vytvorčaści. Maci — Doraci Ema Chaŭeł — była chatniaj haspadyniaj. U Chiłary ciače hałandskaja, valijskaja, anhlijskaja, šatłandskaja i franka-kanadskaja kroŭ. Baćki byli prychadžanami Abjadnanaj mietadysckaj carkvy. Chiłary vychoŭvali ŭ kansiervatyŭnych tradycyjach, baćka byŭ antykamunistam. Na vybarach 1964 hoda jana ahitavała za kandydata ad Respublikanskaj partyi Bary Hołduotera.
Isnuje lehienda, što Chiłary — lubimica nastaŭnikaŭ, vydatny skaŭt i spartsmien — prajhrała vybary na prezidenta kłasa chłopčyku, jaki paźniej joj skazaŭ: «Niaŭžo ty dumała, što dziaŭčynka moža stać prezidentam?»
Syšła z Respublikanskaj partyi
Paśla škoły dziaŭčynka pastupiła ŭ kaledž Uełsi, jaki znachodzicca niedaloka ad Bostana. Tam jana vyvučała palitałohiju. Mienavita ŭ čas vučoby ŭ kaledžy Chiłary źmianiła svaje pohlady na bolš libieralnyja. Važnuju rolu tut adyhrała vajna ZŠA ŭ Vjetnamie. «U mianie byŭ rozum kansiervatara, ale serca libierała», — skaža jana paźniej.
Paśla zabojstva zmahara za pravy čarnaskurych Marcina Lutara Kinha Chiłary Rodem zładziła dvuchdzionnuju zabastoŭku ŭ kaledžy. Jana zmahałasia za toje, kab u navučalnaj ustanovie było jak maha bolš vykładčykaŭ i studentaŭ-afraamierykancaŭ.
Paśla kaledža Chiłary pastupaje na jurysta ŭ Jelski ŭniviersitet. Akazvała jurydyčnyja pasłuhi dla biednych, apiekavałasia dziećmi, jakich źbivali baćki. Daśledvała prablemy rabočych-mihrantaŭ.
Historyja kachańnia ź Biłam
Ad kanca viasny 1971 hoda Chiłary pačynaje sustrakacca ź inšym studentam Jela, ambicyjnym vychadcam z Arkanzasa — Biłam Klintanam. Jany ŭpieršyniu sustrelisia ŭ biblijatecy. «Jon byŭ pryvabny i viasioły, ja nikoli nie sustrakała nikoha padobnaha da Biła», — kazała jaho budučaja žonka.
Paśla skančeńnia ŭniviersiteta sužency pierajazdžajuć u Arkanzas, dzie spačatku zajmajucca vykładčyckaj dziejnaściu, a potym zasiarodžvajucca na palitycy. Arkanzas 1970-ych — heta jašče toje miesca, dzie panavaŭ patryjarchat i bujali ksienafobskija pohlady. Chiłary stała adnoj ź pieršaj žančyn-uładalnic jurydyčnych firm štata. Uvachodziła ŭ top-100 najlepšych jurystaŭ krainy.
U 32 hady Bił Klintan stanovicca samym maładym hubiernataram ZŠA. Žonka adkazvała za adukacyjnyja reformy. U 1980 hodzie ŭ Biła i Chiłary naradžajecca dačka Čełsi Viktoryja. Maci rabili kiesarava, kab dzicia pabačyła śviet. Čełsi Viktoryja naradziłasia na try tydni raniej za termin.
U siamji było ciažkoje vyprabavańnie paśla taho, jak stała viadoma pra intryžku Biła Klintana sa stažorkaj Biełaha Doma Monikaj Lavinski. Adnak Chiłary publična padtrymała muža i vyrašyła ź im nie razvodzicca.
Palityčnaja karjera
Adrazu paśla pieramohi Biła Klintana na prezidenckich vybarach 1992 hoda Chiłary pa prośbie muža ŭznačaliła kamitet pa reformie achovy zdaroŭja, adnak praz hod ź nievialikim była vymušanaja pakinuć pasadu, bo jaje niaščadna krytykavali respublikancy.
U 2000 hodzie Chiłary Klintan stanovicca sienataram adnaho z samych upłyvovych štataŭ ZŠA Ńju-Jork. Heta dało joj vialikuju papularnaść.
Upieršyniu pra svaje prezidenckija ambicyi Chiłapy zahavaryła ŭ 2007 hodzie, jana była adnoj z favarytak kampanii Demakratyčnaj partyi, tolki pierad samymi vybarami ŭ adras Klintan pačali čucca hałasy ŭ kumaŭstvie, maŭlaŭ, jana dabivajecca ŭsiaho praz kolišniaje prezidenctva muža. Tamu na vyrašalnaj fazie jana sastupiła lidarstva Baraku Abamie.
Ad 2009 da 2013 Chiłary zajmała pasadu dziaržaŭnaha sakratara ZŠA. U čas jaje kadecyi adbyłasia «arabskaja viasna». Jana ličyć, što ZŠA pavinny mieć stratehiju pa baraćbie z radykalnym ektremizmam. Pra pracu dziaržsakratara jana napisała knihu «Ciažkija vybary».
Chiłary i Biełaruś
U hetym raździele napisać možna našmat bolej, čym «Tramp i Biełaruś». Pa-pieršaje, Chiłary byvała ŭ našaj krainie. U studzieni 1994 Bił Klintan naviedvaŭ Biełaruś, razam ź im prylacieła i žonka. Jana chadziła ŭ Minsku na teatralnaje pradstaŭleńnie razam z žonkaj Viačasłava Kiebiča.
U 2010 hodzie pierad prezidenckimi vybarami ŭ Biełarusi Chiłary Klintan u Krakavie mieła nievialikuju sustreču z tahačasnym lidaram «Havary praŭdu» Uładzimiram Niaklajevym.
Adrazu paśla razhonu i źbićcia Płoščy-2010 Chiłary Klintan supolna z pradstaŭnikom ES Ketryn Eštan vystupiła z zajavaj, jakaja asudžała dziejańni biełaruskich uładaŭ. «I vybary, i ich nastupstvy źjaŭlajucca krokam nazad u raźvićci demakratyčnaha praŭleńnia i pavahi da pravoŭ čałavieka ŭ Biełarusi, što vyklikaje škadavańnie. Biełaruski narod zasłuhoŭvaje lepšaha», - havaryłasia ŭ zajavie.
Jašče adno spatkańnie ź biełarusami adbyłosia ŭ 2011 hodzie ŭ Vilni. Na sustrečy prysutničali pravaabaroncy, a taksama staršyńka BAŽ Žanna Litvina.
Alaksandr Łukašenka taksama pazityŭna vykazvaŭsia pra žonku «svajho najlepšaha siabra ŭ ZŠA Biła Klintana». Ale byŭ upeŭnieny, što narod ZŠA jašče nie hatovy abrać žančynu prezidentam krainy.
