Hetaja historyja — pra siłu mary. Pra ludskuju vieru. I pra toje, što kali mocna-mocna paprasić los ab dobrym, jano abaviazkova ździejśnicca. Kali nie vierycie, tady pasłuchajcie pra žycharku ahraharadka Kabyłaŭka Pružanskaha rajona Ludmiłu Kataševič. Siońnia jana zvyčajny palavod. Ale my adkrucim čas amal na piać dziesiacihodździaŭ tamu. I voś vyśviatlajecca, što 47-hadovaja biełaruska — adzinaja ŭ krainie… chreśnica samoj Indziry Handzi. Karespandent «Respubliki» pabyvała ŭ vioscy, dzie naradziłasia chrosnaja dačka viadomaj indyjskaj žančyny-palityka.
Chindzi-rusi bchaj-bchaj
Maj. Ivacevicki rajon. Viartajusia z kamandziroŭki, źbiłasia z šlachu, rablu prypynak u vioscy Čamiały. Treba padkarekciravać maršrut dy trochi pieradychnuć. Prysadžvajusia na łavačku da babul. Pradstaviłasia i, kab padtrymać hutarku, prašu čym-niebudź ździvić žurnalista. Adkaz ašałamlalny:
— Napišycie pra siamju Janiny i Michaiła Hryščeniaŭ. Chrosnaj maci ich małodšaj dački Ludy stała Indzira Handzi.
Nie śpiašajusia vieryć na słova. Pa-pieršaje, dziŭna, što ludzi stałaha ŭzrostu ŭ maleniečkaj viosačcy aryjentujucca ŭ palityčnych piersanažach. Pa-druhoje, Indzira Handzi pa pachodžańni z parsaŭ, nievialikaj hrupy indyjcaŭ ź iranskimi karaniami, jakaja prytrymlivałasia zoraastryzmu. Heta značyć, pravasłaŭnyja rytuały joj, miakka kažučy, małaznajomyja. Dy i da čaho premjer-ministru Indyi radnicca z małodšaj dačkoj niejkich Janiny i Michaiła z Čamiałoŭ? Maje razvahi ŭsłych surazmoŭnic nie pakryŭdzili. Bolš za toje, kab nie być hałasłoŭnaj, Maryja Skurčyk padvodzić mianie da susiedniaha draŭlanaha doma:
— Voś dom, dzie ŭ 1969 hodzie naradziłasia Luda. Hetuju siamju viedali ŭsie ŭ akruzie. Družnaja, viasiołaja i, hałoŭnaje, vialikaja — 14 dziaciej. Čatyry chłopcy, astatnija — dziaŭčynki. Zaraz u chacie nichto nie žyvie: baćki pamierli, a dzieci raźjechalisia chto kudy. Vam by pahavaryć ź Lubaj, siastroj, jakaja na dvaccać hadoŭ starejšaja za Ludu.
Malunki ź dziacinstva
Luboŭ Michajłaŭna sapraŭdy pamiataje ŭsio. Možna navat skazać, što ideja ŭziać za kumu indyjskaha palityka naradziłasia z žartu, jaki mienavita heta dziaŭčyna niekali puściła ŭ hutarcy z zajezdžym staličnym hościem. Bojkaja na razmovu Luba daj i prapanuj jamu stać chrosnym tatam siastryčki, jakaja naradziłasia niekalki dzion tamu. Surazmoŭca ŭ adkaz vydaŭ svoj žart: lepš by paklikali ŭ radniu Indziru Handzi. Palitykaŭ-žančyn u tyja časy było mała. A imia indyjskaha premjera časta hučała z radyjopryjomnikaŭ.
Lubie ideja spadabałasia. Ale jak davieści jaje da tołku? Treba pisać list u Deli. Znoŭ zadačka z zoračkaj. Dziaŭčyna nie viedała ni anhlijskaj movy, ni chindzi:
— Pisała pa-rusku ad imia baćkoŭ. Spačatku paviedamiła historyju našaj siamji i toje, što ŭ nas u kastryčniku naradziłasia dziasiataja dačka. Potym u dalikatnaj formie paprasiła stać hanarovaj chrosnaj maci adnoj z dačok biełaruskaha naroda. Jašče mnie paraili dadać frazu, što zhoda Indziry Handzi budzie simvalizavać umacavańnie palityčnaj družby pamiž «bratam» Savieckim Sajuzam i «siastroj» Indyjaj.
Luba adpraviła list. Uspaminaje inšaja siastra, Viera Michajłaŭna:
— Prajšło niekalki miesiacaŭ, i tut paštaljon prynosić kanviert, padpisany na zamiežnaj movie. My adrazu zrazumieli, adkul viestački.
Starejšaja za Ludmiłu na 20 hadoŭ siastra Luboŭ Michajłaŭna ŭ hod naradžeńnia Ludy
Kab daviedacca, chto što napisaŭ, Luba adpraviłasia ŭ rajonny adździeł adukacyi. Mietadysty zamierli ad ździŭleńnia: jany trymali ŭ rukach list, napisany toj samaj Indziraj Handzi! Hierbavaja piačatka, ščylnaja papiera, upeŭnieny počyrk.
Lidar indyjskaha naroda z radaściu paviedamiła, što jana zhodnaja stać chrosnaj maci dziciaci «adnoj ź lepšych žančyn savieckaha naroda». Indzira ščyra zachaplałasia advahaj hetaj žančyny i adznačyła, što jana, na žal, była adzinym dziciem u siamji.
Indzira paabiacała, što abaviazkova pryjedzie ŭ hości ŭ Biełaruś i ŭklučyć viosku Čamiały ŭ maršrut nastupnaj pajezdki ŭ Saviecki Sajuz. A pakul jana vinšuje. I raz užo jana chrosnaja mama, to prosić pakinuć za joj prava vybaru imia.
Indzira prapanavała nazvać dziaŭčynku suhučnym imiem — Irenaj. Ale ad momantu adpraŭki lista i da momantu atrymańnia adkazu prajšło kala piaci miesiacaŭ, i imia małodšaj dačce ŭžo dali.
U čakańni haściej
Navina ab tym, što ŭ Čamiały pryjedzie Indzira Handzi, raźlaciełasia pa akruzie ŭ momant. Siamju pačali naviedvać pradstaŭniki miascovaj ułady. Vyrašyli zrabić Hryščeniam ramont. Jano i zrazumieła: dom budavaŭ baćka siamiejstva, dach zrabiŭ sałamiany. Materyjał nie samy tryvały, z časam pradziraviŭsia. Kiraŭnictva rajona adramantavała chatu za biudžetny košt. Paźniej pa adzinaj vulicy Čamiałoŭ pakłali žvirovuju darohu. Čakali haściej.
A Indzira Handzi praciahvała pisać listy. Kožny hod! Dasyłała vinšavańni i ŭschodnija naviny. Listy prychodzili, jak praviła, vosieńniu, kali Indyja adznačaje cudoŭnaje śviata — Dzień maci. U zvarotach zamiežnaja «svajačka» nie pakidała nadziei ŭbačycca ź biełaruskaj chreśnicaj. Adnojčy jana paprasiła zrabić fatahrafiju mamy z malutkaj na rukach. Pošukami majstra zajmałasia Luba:
— My adpravili dva fotazdymki. Kab zrabić pieršy, śpiecyjalna jeździli ŭ Ivacevičy, kala dvaccaci kiłamietraŭ ad doma. U druhi raz vyklikali fatohrafa dadomu.
A padrastajučaja Luda błytałasia, jak ža jaje pa-sapraŭdnamu kličuć:
— Mnohija nazyvali mianie Indzira, ale ja nie kryŭdziłasia, a hanaryłasia hetym.
Adnosiny Indyi z SSSR palapšalisia, vierahodnaść sustrečy rasła. Ale premjer-ministr Handzi tak i nie pabyvała ŭ haściach u Čamiałach. U 1984 hodzie maci dvaich dziaciej Indziru zastrelili va ŭłasnym domie jaje ciełaachoŭniki.
Ludmiła z dačkoj Irynaj.
Luba i rodnyja źbiralisia na pachavańnie. Ale vyjechać za miažu ŭ saviecki čas było niaprosta.
Tak abarvałasia vialikaja nadzieja ŭbačycca z žyvoj lehiendaj. Ale viera ŭ toje, što cudy i mary pieratvarajucca ŭ realnaść, pa-raniejšamu žyvie ŭ viaskoŭcaŭ, na vačach jakich naradziłasia družba nie znajomych adzin adnamu i pražyvajučych za tysiačy kiłamietraŭ ludziej.
Siońnia Ludmiła pracuje palavodam u AAT «Ajčyna» Pružanskaha rajona. Vyhadavała dačku i syna. Hetuju historyju na siamiejnych viačorkach rodnyja zaŭsiody ŭspaminajuć z uśmieškaj. I zaŭsiody nazyvajuć małodšańkuju siastryčku Indziraj. I nie ŭ kryŭdu. A z honaram.
Indzira Pryjadaršyni Handzi - indyjski palityk i centralnaja fihura ŭ partyi «Indyjski nacyjanalny kanhres». Jana i na siońnia zastajecca adzinaj žančynaj premjer-ministram Indyi. Indzira Handzi była dačkoj pieršaha premjer-ministra krainy Džavacharłała Neru. Jana słužyła premjer-ministram z 1966 pa 1977 hod, a zatym z 1980-ha až da dnia jaje zabojstva ŭ 1984 hodzie. Takim čynam, jana była druhim pa praciahłaści słužby premjer-ministram Indyi paśla baćki. U 1999 hodzie Indzira stała «Žančynaj tysiačahodździa», zhodna z apytańniem, praviedzienym Bi-bi-si.
