U 2018 hodzie spaŭniajecca sto hadoŭ z dnia abviaščeńnia niezaležnaści Biełaruskaj Narodnaj Respubliki. Hetaja padzieja stała rašučym krokam biełaruskaha nacyjanalnaha ruchu. Choć dabicca kančatkovaj niezaležnaści dziejačam BNR nie ŭdałosia, ale jany pieršymi zakłali ideju całkam samastojnaj biełaruskaj nacyjanalnaj dziaržavy i zrabili namahańni pa jaje realizacyi, dziakujučy čamu ŭ dalejšym paŭstali BSSR i Respublika Biełaruś.
Ale ci adznačyć ciapierašniaja biełaruskaja dziaržava jubilej adnoj z najvažniejšych dat u svajoj historyi?
Miesiac tamu pres-sakratar Ministerstva zamiežnych spraŭ zajaviŭ, što ŭ asiarodździ historykaŭ i ŭ hramadstvie niama adnahałosnaj zhody nakont acenak značnaści taho, što adbyvałasia ŭ 1917—1919 hadach na terytoryi sučasnaj Biełarusi, tamu temu BNR treba pakinuć daśledčykam i historykam. Dahetul z prapanovaj šyrokaha śviatkavańnia stahodździa BNR u MZS źviartaŭsia Ryhor Kastusioŭ.
Nieviadoma, pra jakuju adsutnaść zhody siarod historykaŭ kaža MZS, bo Instytut historyi Nacyjanalnaj akademii navuk daje adnaznačnuju acenku: «Abviaščeńnie Biełaruskaj Narodnaj Respubliki źjaŭlajecca takoj ža kaštoŭnaściu, jak i inšyja važnyja padziei ŭ historyi Biełarusi. Upieršyniu była nie tolki sfarmulavana ideja nacyjanalnaj dziaržaŭnaści, ale i zrobleny praktyčnyja kroki pa jaje realizacyi».
Krychu lepšaja situacyja ŭ płanie kulturnych i navukovych mierapryjemstvaŭ.
Z aficyjnaha adkazu Ministerstva kultury Biełarusi vynikaje, što Nacyjanalnym histaryčnym muziejem u sakaviku 2018 hoda zapłanavana stvareńnie časovaj ekspazicyi «1918: los biełaruskaj dziaržaŭnaści» (budynak muzieja pa vuł. K. Marksa, 12) i časovaj ekspazicyi ab dziejnaści Tavarystva biełaruskaj dramy i kamiedyi (filijał «Muziej historyi teatralnaj i muzyčnaj kultury»), a taksama arhanizacyja tematyčnaha kinapakazu dakumientalnych i mastackich stužak «BNR. Čas provozhłašienija» (1993), «Arkadij Smolič» (1992), «Na Čiernych ladach» (1995) u filii muzieja «Muziej historyi biełaruskaha kino».
Litaraturnym muziejem Janki Kupały płanujecca praviadzieńnie vystaŭki «Abudžanaja žalejka», pryśviečanaj cykłu patryjatyčnych vieršaŭ Janki Kupały 1918 hoda, natchnionych pieršym krokam da niezaležnaści Biełarusi.
Muziejem historyi biełaruskaj litaratury budzie padrychtavana litaraturna-dakumientalnaja pierasoŭnaja vystava «1918 u litaratury i druku» (pieradumovy stvareńnia BNR, asoby, historyja, fakty, adukacyja, navuka, kultura, litaraturnaje zamiežža).
Instytut historyi Nacyjanalnaj akademii navuk Biełarusi płanuje praviadzieńnie Mižnarodnaj navukovaj kanfierencyi «Biełaruskaja Narodnaja Respublika ŭ histaryčnym losie biełaruskaj dziaržaŭnaści», pa vynikach jakoj budzie vydadzieny zbornik materyjałaŭ.
Pad pietycyjaj za ŭšanavańnie pamiaci pra BNR na internet-placoŭcy petitions.by padpisaŭsia 941 čałaviek. Inicyjatary prapanoŭvali ŭšanavać pamiać na budynkach, źviazanych ź dziejnaściu BNR, ustalavać pamiatnyja doški i bieła-čyrvona-biełyja ściahi. Minharvykankam u adkaz na pietycyju abmiežavaŭsia adpiskaj u vyhladzie apisańnia zakanadaŭstva ŭ śfiery stvareńnia i pryjomki tvoraŭ manumientalna-dekaratyŭnaha mastactva.
Da 25 sakavika zastajecca mienš za try miesiacy, i najbolš imavierna, što dziaržava tak i abmiažujecca nievialikaj kolkaściu kulturnych mierapryjemstvach u stalicy, a ŭłady ŭ rehijonach pakinuć hetuju padzieju niezaŭvažnaj.
Zastajecca spadzieŭ na hramadskuju supolnaść. Na admysłovym raździele sajta 1863x.com raspačataja nacyjanalnaja kampanija pa śviatkavańni 100-hodździa BNR, błohier Eduard Palčys bačyć adznačeńnie jubileju jak šmatfarmatnaje śviatkavańnie: kancerty, fiestyvali, viečaryny, internet-fłešmoby. Taksama jašče ŭ kastryčniku 2017 hoda Symbal.by i «Art Siadziba» pačali hramadskuju kampaniju #BNR100.
