Nie razumieju najezdu na dziaŭčynu-majora, jakaja apranuła na parad ź dziasiatak miedaloŭ. Tłumaču čamu.
fota Ułada Barysieviča, Onliner.by
Čytajcie taksama:
Major Kaciaryna Alaksiejeva ździviła internet kolkaściu svaich miedaloŭ na paradzie FOTA
«Što značyć — ci ŭmieju ja stralać?» Hutarka z majoram Kaciarynaj Alaksiejevaj, jakaja raptoŭna stała internet-zorkaj
Adrazu ahavarusia, što ja nie zakranaju sistemu ŭznaharod u sučasnaj Biełarusi (pry jakoj Fila Kirkoraŭ maje orden Skaryny, a, da prykładu, Uładzimir Arłoŭ — nie maje). Jak i samo vojska. Jak i parad (staŭleńnie da jaho ŭ mianie adnaznačna niehatyŭnaje).
Jak ja zrazumieŭ, dziaŭčyna — pierakładčyca ŭ sistemie Minabarony. Skažycie: vy za toje, kab biełaruskaje vojska intehravałasia (ok, ciapier heta nierealna — u pierśpiektyvie) u ahulnajeŭrapiejskuju sistemu biaśpieki ci zastavałasia ŭ arbicie Hienštaba RF? Kali za pieršaje — viedamstvu patrebnyja vysokakvalifikavanyja pierakładčyki, pryčym z dośviedam pracy. Dośvied — heta čas. U vajskovaj sistemie praz peŭnyja pieryjady čałaviek atrymlivaje čarhovaje zvańnie. Joj, ja tak razumieju, hadoŭ 30 plus-minus. U nas u dyvizii 37-hadovy kamandzir mieŭ zvańnie hienierał-majora. Uvohule, major u 30 — heta narmalna. Ja, cyvilny čałaviek, starlejem staŭ u 24. U 27 moh stać kapitanam, u 30-32 — majoram, kali b zastaŭsia ŭ vojsku.
Taksama, u va ŭsich armijach śvietu isnuje sistema ŭznaharodaŭ. Časam heta za vysłuhu hadoŭ, časam — miedali ŭ znak peŭnaj daty, časta — i toje, i druhoje.
Nakont taho, što na Zachadzie ŭ aficeraŭ uznaharodaŭ značna mienš — nie abaviazkova. U kožnych krainach roznyja tradycyi. Pahladzicie na paradnyja zdymki amierykanskich aficeraŭ. Adčuvańnie, što brali ŭdzieł va ŭsich vajennych apieracyjach apošnich 70 hadoŭ.
Absalutna jasna, što (biaru saviecki prykład) vartaść miedala «Za otvahu» nie roŭnaja vartaści miedala «25 let pobiedy v Vielikoj Otiečiestviennoj vojnie» (apošni davali ŭ 1970 nie tolki, vieteranam, ale i aficeram, i navat sałdatam — «otličnikam bojevoj i političieskoj podhotovki»). Dla hetaha i isnuje hradacyja ŭznaharodaŭ.
U armijach (usich, pra kamandu baćki Machno nie viedaju) isnuje paniaćcie — forma adzieńnia. Zvyčajna varyjantaŭ try — palavaja, paŭsiadzionnaja i paradnaja. Nie budu tłumačyć niuansy, ale kožnaja, u svaju čarhu, maje žorstkija normy. Skažam, u moj čas (siaredzina 80-ch) na svajoj aficerskaj palavoj formie ja štodnia padšyvaŭ «vorotničiok», i nie daj Boh biełaja pałoska, jakaja vystupała, była nie 3 mm, a 7 mm. Lejtenant — istota ŭ vojsku biaspraŭnaja, u kamandzira miljon sposabaŭ ciabie pavučyć žyćciu. Paŭsiadzionnaja forma praduhledžvała našeńnie ordenskich kałonak (kali jany byli, jasna, zvyčajna ŭ aficeraŭ za 15 hadoŭ słužby źbiralisia try-čatyry miedali, ale byli i aŭhancy z ordenami). Kamsamolski značok, kali ty kamsamolec. I na pravym baku — znak vyšejšaj adukacyi: vučelni ci instytuta.
Mianie zdali ŭ vojska (kanflikt z dekanam) reaktyŭna, ni dypłom, ni značok ja nie paśpieŭ atrymać, i kamandzir nie supakoiŭsia, pakul ja nie pryčapiŭ univiersitecki značok (uziaŭ stary baćkavy, jon taksama skončyŭ BDU, tolki zašmat raniej. Na ščaście, znački nie źmianilisia).
Zališnie kazać, što raspałažeńnie značkoŭ, jak i piatličak, i zorak na pahonach, stroha vyznačana — až da santymietraŭ. Ty musiŭ pryčapić jaho voś tut, plus — minus santymietr, a nijak inakš. Nu, piatlicy — tam plus-minus milimietr. Moj ułasny dośvied pierakanaŭča śviedčyć: lepš liniejkaj vymieryć da milimietra i pryčapić dakładna, čym piać dzion zapar biehčy kros 5 km u 6.15. I viečaram jašče 3 km.
A paradnaja forma adzieńnia praduhledžvaje najaŭnaść usich uznaharodaŭ. Dziaržaŭnych i viedamasnych. Tut taksama vielmi stroha ŭsio raśpisana. Jość zdymki Haharyna ź dziasiatkami ŭznaharodaŭ, u tym liku i na šyju. Heta nie tamu, što jon chacieŭ vypiendrycca — na paradny kiciel jon byŭ abaviazany nadzieć usie dziaržaŭnyja ŭznaharody, u tym liku i zamiežnyja (viedamasnych tady nie isnavała). Vyklučeńnie rabiłasia (nie viedaju, jak ciapier) dla hienierałaŭ i vyšej — jany mahli abyścisia ordenskimi płankami (vidać, šmat mieli ŭznaharodaŭ, dyk zrabili sabie takuju palohku).
Tak što dziaŭčyna musiła načapić usie tyja ŭznaharody, jakija traplajuć pad peŭnuju katehoryju.
I jana, jak ja bačyŭ, nie sieła ŭ pieršy šerah, nie vystaŭlałasia.
A voś z tych, chto byŭ u pieršych šerahach, uvažliva prahledzieŭšy teletranślacyju i potym fotarepartaž (nižej patłumaču čamu), ja naličyŭ tolki čatyroch udzielnikaŭ vajny (napeŭna, ich było bolej, ale pakazali tolki hetych).
Tyja, chto ŭ pałkoŭničych ci hienieralskich załatych pahonach, abviešanyja ordenami i miedalami, siadziać sa ściažkami (jak i žančyna z partretam Stalina), majuć da Pieramohi takoje ž dačynieńnie, jak ja da ekśpiedycyi Amudsena na abodva polusy. I heta było jakraz bačna pa ich uznaharodach i značkach.
Isnuje prosty, ale 100% sposab raspaznać: kali ŭ čałavieka na pravym baku orden Ajčynaj vajny — jon realny ŭdzielnik vajny (u 1985 h. hetym ordenam II stupieni ŭznaharodzili ŭsich žyvych na toj momant udzielnikaŭ vajny, I stupieni — tych udzielnikaŭ, chto mieŭ bajavyja ŭznaharody ad miedala «Za bojevyje zasłuhi» i vyšej, a taksama invalidaŭ vajny). Voś hetyja ordeny ja ŭbačyŭ tolki ŭ čatyroch.
Inšyja — atrymali svaje miedali i ordeny za vysłuhu hadoŭ ci za Aŭhanistan (jak Viktar Šejman). Heta, jak praviła, aficery Savieckaj Armii, im pa 75-85 hadoŭ (samamu maładomu sałdatu ci aficeru vajny siońnia nie mienš za 93).
I voś hetyja «inšyja» i siadzieli ŭ pieršych šerahach, i śviacilisia pierad telekamierami, i ŭziali na siabie słavu pieramožcaŭ nacystaŭ, jakoj nie zasłužyli.
Ja ŭvažliva hladzieŭ, bo chacieŭ pravieryć, ci nie pamyliŭsia ŭ svaim niadaŭnim tekście, što na parad pryjduć pieravažna nie vieterany vajny a zbolšaha vieterany Uzbrojenych siłaŭ, jakija z pačatku 90-ch vystupali i vystupajuć suprać Niezaležnaści. Nie pamyliŭsia.
