Pasoł ZŠA ŭ Biełarusi Džuli Fišer u studyi «Biełsat». Varšava, Polšča. 27 krasavika 2021 hoda. Fota: JUŠ / Biełsat
— Spadarynia pasoł, ja rady znoŭ bačyć vas u našaj prahramie, dobry viečar.
— Dobry viečar.
— Voś našy pytańni. Ci źmianiłasia što-niebudź u padychodzie ZŠA da stasunkaŭ ź Biełaruśsiu paśla aryštu Ramana Pratasieviča, jaki prezident Bajden nazvaŭ «aburalnym incydentam i abrazaj mižnarodnych normaŭ»?
— Vialiki dziakuj. Ja vielmi rada znoŭ być «Biełsatie» dla abmierkavańnia hetaha incydentu. Z našaha punktu hledžańnia nie źmianiłasia nastupnaje: padtrymka ZŠA adnosna naroda Biełarusi. Jana zastajecca niaźmiennaj. Źmianiłasia toje, nakolki adčajnym staŭ Łukašenka i jak daloka jon hatovy zajści, kab zdušyć hałasy niazhodnych. My budziem praciahvać padtrymlivać narod Biełarusi i budziem praciahvać reahavać na hetyja karekciroŭki, źmieny i taktyku, jakuju prymianiaje Łukašenka.
— Jakija dalejšyja kroki moža raspačać urad ZŠA ŭ adkaz na takija napadki na palityčnaje inšadumstva i svabodu presy?
— Prezident Bajden jasna vykazaŭsia z hetaj nahody ŭ svajoj zajavie, apublikavanaj napačatku hetaha tydnia. Jon daručyŭ nam, svajmu ŭradu, svajoj administracyi, dziejničać sumiesna z našymi jeŭrapiejskimi partniorami dla vypracoŭki adekvatnaha adkazu na hetyja padziei. Vidavočna, što Zachad pavinien adkazać movaj, jakuju Łukašenka zdolny zrazumieć: my nie pacierpim takoha rodu dziejańniaŭ, my nie pacierpim, kab jaho instrumienty represij byli razhornutyja ŭ Jeŭropie i za miežami Biełarusi. My taksama nie prymajem vykarystańnie hetych instrumientaŭ unutry Biełarusi. Tamu my zaraz pierahladajem usie instrumienty, jakimi majem. I my źbirajemsia rabić heta razam z našymi jeŭrapiejskimi partniorami.
— Čamu hvałtoŭnaja pasadka samalota vyklikała takuju chutkuju i skaardynavanuju reakcyju zachodnich krain, u toj čas jak na papiarednija sankcyi spatrebili miesiacy?
— Važna pamiatać, što padzieja, jakaja adbyłasia ŭ niadzielu, viadoma ž, nie źjaŭlajecca adzinkavym vypadkam. Vašy hledačy dobra razumiejuć, jakija kroki rabilisia Łukašenkam na praciahu tydniaŭ, miesiacaŭ i hadoŭ. Zachad zmoh tak chutka adreahavać, i, kali možna tak skazać, našy jeŭrapiejskija partniory dziejničali ŭ dadzienym vypadku ź nievierahodnaj chutkaściu. Heta padzieja adbyłasia na terytoryi dźviuch krain-siabraŭ JEZ. Na hetym rejsie znachodzilisia hramadzianie mnohich krain, nie tolki ź JEZ, ale i z Zachadu. Sproba vysačyć žurnalista i jaho spadarožnicu, zachapić Pratasieviča i Sapieha stała absalutnaj abrazaj ideałaŭ Zachadu. Ja dumaju, mienavita tamu vy stali śviedkami takoj nieadkładnaj reakcyi z boku JEZ i ŭsiaho śvietu. Heta reakcyja nie tolki Jeŭropy, heta sapraŭdy hłabalnaja reakcyja.
— Vielmi chutka prezident Pucin i Bajden buduć abmiarkoŭvać Biełaruś. Niekatoryja ekśpierty skieptyčna staviacca da taho, što hetyja pieramovy buduć prachodzić biez pradstaŭnikoŭ Biełarusi. Što vy možacie skazać z hetaj nahody?
— Kali havorka zajšła ab sustrečy prezidentaŭ Bajdena i Pucina, jakaja adbudziecca ŭ nastupnym miesiacy ŭ Ženievie, prezident Bajden i Bieły dom vykazalisia hranična vyrazna: hetaja dyskusija — važnaja mahčymaść zrazumieć, ci zmožam my znajści niejkuju dolu stabilnaści ŭ stasunkach pamiž ZŠA i Rasijaj. Paradak dnia hetaj sustrečy šyroki. I heta nievypadkova. Pakiniem Biełamu domu mahčymaść samomu vykazacca pa hetych pytańniach, a pakul my zasiarodzimsia, vielmi ščylna zasiarodzimsia na prablemie palityčnych źniavolenych u Biełarusi, nieabchodnaści spynieńnia hvałtu, jaki ździajśniajecca suprać naroda Biełarusi, i važnaści dyjałohu, źmiastoŭnaha dyjałohu, jaki moža pryvieści da novych vybaraŭ u Biełarusi. Mienavita hetyja kroki nieabchodnyja dla vyrašeńnia palityčnaha kryzisu, i my budziem praciahvać pracavać u hetym kirunku.
— Ci padtrymlivajuć ZŠA prapanovu prezidenta Francyi zaprasić Śviatłanu Cichanoŭskuju na samit «Vialikaj siamiorki»?
— Samit «Vialikaj siamiorki» — heta važny forum, tamu što na im sapraŭdy pradstaŭleny hołas viadučych demakratyj śvietu, pa mienšaj miery, niekatorych ź ich. Vielmi važna, što na hetym tydni «Vialikaja siamiorka» jasna vykazałasia ŭ padtrymku naroda Biełarusi, adprečyła toje, što Łukašenka zrabiŭ u niadzielu, i zaklikała da vyzvaleńnia Pratasieviča i Sapieha, a taksama palityčnych źniavolenych. Chaciełasia b pačać mienavita z hetaha.
Što datyčyć płanavańnia samitu… Jaho budzie prymać Vialikabrytanija. Tak što nastupny krok za imi. Ale my budziem praciahvać šukać lubuju mahčymaść dla ŭzajemadziejańnia sa spadaryniaj Cichanoŭskaj, Kaardynacyjnaj Radaj, inšymi lidarami, jakija pradstaŭlajuć hałasy naroda Biełarusi, jakija imknucca da demakratyi i viaršenstva zakona ŭ svajoj krainie.
— Davajcie vierniemsia da sustrečy Bajdena i Pucina ŭ Ženievie. Ci nie mahli b vy paviedamić nam jakija-niebudź padrabiaznaści pra jaje?
— Ja nie viedaju, ci jość čym mnie padzialicca z nahody hetaj sustrečy. Ale ja jašče raz adznaču vyrazny pohlad prezidenta Bajdena na toje, što adbyłosia niadaŭna ŭ Biełarusi. U svajoj zajavie ŭ paniadziełak jon davoli jasna vykazaŭ svajo nieprymańnie dziejańniaŭ Łukašenki i prychilnaść ZŠA mižnarodnym normam i pracy z našymi partniorami ŭ Jeŭropie dla vyrašeńnia hetaha kryzisu.
— U papiarednim intervju ŭ studyi vy skazali, što možna kazać ab Biełarusi biez Maskvy. My ž bačym, što heta niemahčyma.
— Ja liču, što my možam abmiarkoŭvać Biełaruś biez daminujučaha faktaru ŭ vyhladzie Maskvy. Ale ŭ ciapierašnich umovach, asabliva paśla taho, što adbyłosia ŭ minułyja vychodnyja, u Rasii jość mahčymaść adreahavać, jość mahčymaść adyhrać kanstruktyŭnuju rolu. I my spadziajemsia, što jany zmohuć heta zrabić.
— U minułym intervju vy skazali, što dla biełaruskich uładaŭ jašče nie zapozna niešta zrabić. Ci nie zanadta pozna dla dyjałohu ciapier?
— Heta vydatnaje pytańnie. Nie pozna, nikoli nie pozna lideru pačać kłapacicca pra dabrabyt svajho naroda. Nie pozna vyrašyć, što abaviazacielstvy, jakija byli ŭziatyja ŭ dačynieńni da pravoŭ čałavieka ŭ krainie, mohuć być vykananyja. Jašče nie pozna vyzvalić Ramana Pratasieviča i Sofju Sapieha. Jašče nie pozna vyzvalić 400 palityčnych źniavolenych. Mnohaje možna zrabić adnosna zaniepakojenaści Zachadu i naroda Biełarusi. Pytańnie ab tym, jak možna supracoŭničać z Łukašenkam na dadzienym etapie, vielmi składanaje, i my nad im dumajem.
— Jaki vy bačycie palityčny los Łukašenki?
— Ja nie ŭpeŭnienaja, što mahu zazirnuć u budučyniu ŭ dadzienym vypadku.
— Jak doŭha jon zmoža zastavacca na svajoj pasadzie?
— Adnoj z tem, jakija my niadaŭna abmiarkoŭvali, była ŭstojlivaść ŭrada, jaki nie pryznaje svoj narod, nie ŭdzielničaje ŭ razmovie ź im i nie pracuje na karyść hramadzian svajoj krainy. Ja pa-raniejšamu sumniavajusia ŭ žyćciazdolnaści ŭrada, jaki tak adkryta ihnaruje jak volu ŭłasnaha naroda, tak i normy mižnarodnaj supolnaści.
— Spadarynia pasoł, dziakuj za intervju.
— Vialiki dziakuj.
