Što adbyvajecca ź biełaruskim VUP?
«Pierš za ŭsio, VUP prasiadaje pa budaŭnictvu, tamu što ŭ nas inviestycyi ŭpali i z-za hetaha vielmi ŭpała budaŭnictva, — adznačaje ekanamist. — Druhi niemałavažny faktar — heta sielskaja haspadarka i nieŭradžaj. Voś asnoŭnyja faktary, čamu VUP padaje.
Što tyčycca nieŭradžaju, to tut pytańnie dosyć cikavaje. Možna było b śpisać heta na klimatyčnyja ŭmovy ci ŭmovy nadvorja, kali b u našych va ŭsich susiedziaŭ uradžaj nie byŭ našmat vyšejšy, čym u Biełarusi.
To-bok, chutčej za ŭsio, prablema nie va ŭmovach nadvorja, a ŭ tym, jak spracavała biełaruskaja sielskaja haspadarka sioleta.
VUP navierch ciahnie apracoŭčaja pramysłovaść, a taksama zabieśpiačeńnie elektraenierhijaj, hazam i inšymi enierhietyčnymi praduktami, a taksama infarmacyja i suviaź.
Pra što heta nam kaža? Toj samy ekanamičny cud, jaki zdaryŭsia viasnoj-letam biahučaha hoda, skončyŭsia. Chutčej za ŭsio, my bačym adskok nazad i prychod ekanomiki da takoj staroj novaj narmalnaści.
Asabliva cikava nazirać za tym, jak raście apracoŭčaja pramysłovaść. I jak jaje pa tempach rosta apieradžaje zabieśpiačeńnie param, hazam i haračaj vadoj i kandycyjanavanym pavietram: 111% suprać 107%.
Heta značyć, što enierhanośbity padaraželi, tamu i rost. Pakolki raźliki za enierhanośbity iduć tut i ciapier, a tyja tavary, što ź ich dapamohaj vyrablaje apracoŭčaja pramysłovaść spaźniajucca (kredyty, adterminoŭki, lizinh i hetak dalej), to možna rabić vysnovy, što ŭvieś naš cudoŭny ekanamičny rost byŭ vyklikany razhruzkaj składoŭ.
Taksama heta nam kaža pra toje, što dobraje źniešniehandlovaje salda, chutčej za ŭsio, u chutkim časie pryjdzie da «narmalnaści». Tamu što zavody i pradpryjemstvy buduć kuplać syravinu i kamplektujučyja pa novych suśvietnych cenach. Adpaviedna, u nas impart padraście, a razam z prablemami rostu VUP dadaducca prablemy źniešniehandlovaha salda.
Impart pačnie dahaniać ekspart, bo kab zapuskać čarhovy cykł vytvorčaści — treba impartavać syravinu pa novych koštach. Tut jašče i sankcyi źvierchu lahuć, jany ŭdarać pa ekspartu.
Na siońnia skazać składana, na kolki heta ŭdaryć pa roście VUP. Ale vidavočna, prablemy buduć surjoznyja.
Roznyja ekśpierty aceńvajuć padzieńnie da 6-10% VUP. Heta vielmi šmat. Ale takoje adbudziecca, chutčej za ŭsio, na nastupny hod, kali zapracujuć i sankcyi, i, paŭtarusia, impart dahonić ekspart».
Jak heta adčujuć na sabie biełarusy?
«Biełarusy buduć, vidavočna, biadnieć. Składvajecca faktyčna idealny štorm dla našaj ekanomiki. Niehatyŭnyja prahnozy pa handlovym salda, niehatyŭnyja prahnozy pa VUP pa cełamu šerahu pryčyn, i nie samy lepšy stan bankaŭskaj sistemy.
A ŭ nas jašče vialiki deficyt respublikanskaha biudžetu prahnazujecca, — praciahvaje ekanamist. — To-bok ja nie vielmi sabie ŭjaŭlaju, dzie znajści pazityŭ u pierśpiektyvie.
Zrazumieła, heta ŭsio adlustrujecca na ludziach. Heta pryviadzie da skaračeńnia pracoŭnych miescaŭ, bo ŭ nas upali inviestycyi (śledam za padzieńniem inviestycyj u nas skaračajucca pracoŭnyja miescy). Heta budzie adnačasova supadać, chutčej za ŭsio, z rostam cen i z padzieńniem realnych dachodaŭ ludziej. To-bok u nas pa ŭsich frantach niejkaja nieviasiołaja karcina namiačajecca.
Zarobki padymać u takim vypadku — iznoŭ aznačaje razhaniać inflacyju. Bo zarobki možna padymać tolki tady, kali raście VUP. A my ŭžo bačym, što jon kala nula ci ŭ admoŭnaj zonie. Vidavočna, što hetaja dynamika praciahniecca. I tut niama padstaŭ raści VUP, a značyć, niama padstaŭ dla rostu zarobkaŭ. Nas dahaniaje impartavanaja inflacyja.
U tym liku, źviazanaja ź impartam tych tavaraŭ, što my nie vyrablajem. Jana budzie adlustroŭvacca i na spažyvieckim rynkam, a taksama i pradpryjemstvach, jakija dla zapusku novaha ekanamičnaha cykła buduć kuplać materyjały i kamplektujučyja pa bolš vysokich cenach.
Tut prosta z usich bakoŭ usio drenna: i inviestycyj niama, i zarabić niama na čym».
Čamu źniešniehandlovaje salda budzie admoŭnym?
«Pieršy momant. U nas dastatkova vialiki pramiežkavy impart. To bok dla taho, kab vyrabić umoŭnyja traktary ci bienzin z nafty, nam patrebna nabyć syravinu — enierhanośbity, haz, nafta i hetak dalej, — havoryć Uładzimir Kavałkin. — Druhi momant. My majem vialiki spažyviecki impart. U krainie vyrablajecca, napeŭna, tolki charčovyja pradukty z bolšaha, i to nie na 100%.
Kali my voźmiem adzieńnie, niejkija pobytavyja prybory, kamputary, usio heta impartnaje. Struktura našaha handlovaha bałansu tavarami składvajecca admoŭnaj. Pry hetym u nas zaŭždy było dadatnaje salda pa ekspartu i impartu pasłuh. I jano ŭ niejkija hady mahło pierakryvać admoŭnaje salda pa handlu tavarami.
Praściej kažučy, tavaraŭ my kuplajem na bolšuju sumu, čym ekspartujem. Z druhoha boku, my ekspartujem, naprykład, IT-pasłuh i transpartnych pasłuh našmat bolš. Ale vidavočna, što pa handlu tavarami bałans budzie paharšacca. Stanovicca ŭsio bolš vidavočna, što dadatnaje salda pa pasłuhach nie budzie pierakryvać jaho. I znoŭ vierniemsia da kryzisnych momantaŭ u našaj ekanomicy».
Jaki vychad u biełaruskich uładaŭ? Čym tušyć hety pažar?
«Možna što-niebudź pradać dziaržaŭnaje, kali heta što-niebudź chto-niebudź zachoča kupić, — tłumačyć Kavałkin. — Spalvać zołatavalutnyja reziervy, niadoŭha padtrymlivać hetym makraekanamičnuju stabilnaść. Brać kredyty, kali chto-niebudź daść. Dalej sprabavać zavyšanymi staŭkami pa kredytach dla pryvatnaha biznesu pieraraźmiarkoŭvać resursy ŭ nieefiektyŭny dziaržaŭny siektar.
Kredytny kirunak z-za sankcyj na siońnia zakryty. Zastajecca tolki Rasija, Kitaju heta niecikava. Pradać niešta — pytańnie, kamu?
Palityka roznych pracentnych stavak praciahvać možna, ale heta adlustroŭvajecca na inviestycyjach. Pryvatny biznes nie raźvivajecca, chutčej za ŭsio dehraduje i šmat pryvatnych pradprymalnikaŭ pieravodziać svaje biznesy za miažu.
Kali takaja situacyja budzie praciahvacca, to my pastupova skacimsia da 90-ch. Niejak tak vyhladaje situacyja. Niepryjemna.
Čynoŭniki mohuć pačać kazać, što situacyja ŭ ekanomicy paharšajecca z-za sankcyj. Ale vidavočna, što toj stan ekanomiki i finansaŭ i źniešniaha doŭha vyklikany nie sankcyjami. Sankcyi prosta abvastryli i pahoršyli tyja prablemy, jakija daŭno byli ŭ ekanomicy».
