Zakonaprajekt «Ab uniasieńni źmianieńniaŭ u vajenny biudžet» jašče pavinien uchvalić Sienat, a zatym padpisać amierykanski prezident. Kali Ukraina atrymaje i zachodnija samaloty, i piłotaŭ, jakija ŭmiejuć vajavać na ich, — jak heta adabjecca na chodzie vajny z Rasijaj?
«Hety zakonaprajekt daje mahčymaść Złučanym Štatam pačać padrychtoŭku ŭkrainskich piłotaŭ i členaŭ lotnych ekipažaŭ na F-15 i F-16, a taksama na inšych płatformach, pakul administracyja [prezidenta ZŠA] praciahvaje razhladać pytańnie ab pieradačy hetaha abstalavańnia», — havorycca ŭ zajavie kanhresmiena-respublikanca Adama Kinzinhiera, adnaho z aŭtaraŭ zakonaprajekta.
Kali zakanadaŭčuju inicyjatyvu kančatkova zaćvierdziać, heta stanie vialikaj padziejaj u rasijska-ŭkrainskaj vajnie, dzie aktyŭnaść ukrainskaj avijacyi dahetul była vielmi nievysokaja. Jak, zrešty, i aktyŭnaść rasijskaj avijacyi, što čaściej za ŭsio abmiažoŭvajecca dziejańniami na linii frontu.
Pa słovach ekśpiertaŭ, vajennyja samaloty patrebnyja Ukrainie dla taho, kab USU mahli nastupać — biez avijacyjnaj padtrymki zrabić heta budzie ciažka.
Na Zachadzie ab płanach pieradać źniščalniki Ukrainie pakul aficyjna nie abviaščali. Ale amierykanskaja vajennaja presa i ekśpiertnaja supolnaść abmiarkoŭvajuć mahčymaść pastaŭki Ukrainie źniščalnikaŭ F-16.
Ministr abarony Ukrainy Alaksiej Reźnikaŭ u intervju VVS zajaviŭ, što Ukraina razhladaje mahčymaść atrymańnia nie tolki hetych mašyn.
«Buduć samaloty. Pytańnie ŭ tym — jakija. Kali chto-niebudź dumaje, što samaloty F-16 — heta rašeńnie, to jany hłyboka pamylajucca. Našy aeradromy nie hatovyja da F-16, tam jość niuansy. Tamu, mahčyma, nam patrebnyja inšyja samaloty. Nie tolki F-16 — dobryja. Jość i inšyja samaloty sučasnaha standartu. Naprykład, Gripen šviedskaj vytvorčaści», — skazaŭ jon.
Što heta za samalot F-16?
Pra pastaŭki va Ukrainu amierykanskich samalotaŭ havorka pakul nie viadziecca. Adnak, jak stała viadoma ŭ śniežni, ZŠA źbirajucca śpisać vialikuju kolkaść vajennych samalotaŭ, u pryvatnaści, 47 źniščalnikaŭ F-16 sieryj C i D, a taksama 48 źniščalnikaŭ F-15 dvuch sieryj z takimi ž indeksami.
Takaja kolkaść F-16 dazvoliła b ukamplektavać try-čatyry ŭkrainskija eskadrylli.
Akramia taho, F-16 staić na ŭzbrajeńni ŭ 25 krainach, mnohija ź jakich, vierahodna, u budučyni zachočuć abnavić svaje VPS. Naprykład, u 2021 hodzie Narviehija pradała ŭsie svaje F-16 u suviazi ź pierachodam na F-35A.
Za ŭsiu historyju vypuścili bolš za čatyry z pałovaj tysiačy takich samalotaŭ. Heta sapraŭdy masavaja mašyna, u jakoj vyjavili «dziciačyja chvaroby», vopyt jaje absłuhoŭvańnia majuć mnohija śpiecyjalisty.
Vytvorčaść F-16 pačałasia ŭ kancy 1970-ch, a sučasnyja madyfikacyi — adnamiesnaja F-16C i dvuchmiesnaja F-16D — źjavilisia ŭ siaredzinie 1980-ch. Z tych časoŭ hetyja samaloty nieadnarazova madernizavali.
Heta adzin z samych udałych źniščalnikaŭ čaćviortaha pakaleńnia.
Va ŭsich vidach uzbrojenych sił ZŠA, pa danych na vierasień 2021 hoda, było 1017 samalotaŭ sieryj C i D. Apošniaja masavaja madernizacyja ŭzroŭniu Block 50-52 pačałasia ŭ 1994 hodzie.
Pieršapačatkova samalot stvaraŭsia dla pavietranych bajoŭ — panavańnia ŭ pavietry. U hetym jon padobny da savieckaha Mih-29. Jon mieŭ dobruju asnaščanaść i niadrennuju manieŭranaść.
U amierykanskaj avijacyi jon vykonvaje rolu «pracoŭnaha konika» — u pavietranych misijach, dla jakich nie patrebnyja bolš mahutnyja i ciažkija F-15 abo sučasnyja (i vielmi darahija) F-22 i F-35.
«Bi-bi-si» źviarnułasia pa kamientaryj da rasijskaha piłota Alaksandra Harnajeva, jaki ŭ 1980-ch pracavaŭ vyprabavalnikam i testavaŭ roznyja madyfikacyi MiH-29. Piłot padzialiŭsia svaimi ŭražańniami ab palotach na savieckim i amierykanskim źniščalnikach (jon lotaŭ na F-16).
«Čysta technična roźnica pamiž MiH-29 i F-16 — heta jak roźnica pamiž «Zaparožcam»i «Aŭdzi». F-16 — samalot z bakavymi orhanami kiravańnia, nachilenaj śpinkaj kresła… Ale zručnaść piłatavańnia samalota — tolki małaja častka jaho pieravah. Bolšaja častka jaho pieravah — heta abstalavańnie i ŭzbrajeńnie, jakoje na im staić», — skazaŭ rasijski lotčyk.
F-16 moža nieści 7,7 tony roznaha ŭzbrajeńnia na 11 padviesach (dźvie supraćpavietranyja rakiety na kanach kryłaŭ, šeść piłonaŭ pad kryłami i try pad fiuzielažam).
Bajavaja nahruzka MiH-29 — try tony. Uzbrajeńnie moža raźmiaščacca na šaści vuzłach padvieski, i jašče adzin piłon — dla padviesnaha baka.
Jašče adna pieravaha F-16 nad MiH-29 — adzin ruchavik. Heta pavialičvaje vahavuju addaču, to-bok suadnosiny vahi karysnaj nahruzki da maksimalnaj uźlotnaj. F-16 — lahčejšy za MiH prykładna na tonu, i heta pry tym, što moža nieści značna bolš zbroi.
Alternatyva F-16
Šviedski źniščalnik JAS-39 Gripen, jaki zhadaŭ u svaim intervju Alaksiej Reźnikaŭ, — značna naviejšy. Jaho vytvorčaść pačałasia ŭ 1990-ch hadach. Choć jon i stvaraŭsia jak šmatmetavy samalot, heta, pa sutnaści, lohki adnamatorny źniščalnik taho ž kłasu, što i F-16.
Majučy dobryja lotnyja charaktarystyki, Gripen moža pieranosić mienš bajavoj nahruzki, čym F-16 — tolki 5,3 tony zbroi na 10 padviesach.
Gripen — bolš sučasny źniščalnik, i ŭ jaho kanstrukcyi vykarystanyja technałohii źnižeńnia radyjołakacyjnaj prykmietnaści.
Adna z važnych pieravah Gripen — tannaje absłuhoŭvańnie. Hety samalot, z adnaho boku, prystasavany dla palotaŭ z aeradromaŭ z drennymi ŭmovami.
Ź inšaha jon, pavodle acenak ekśpiertaŭ, maje najlepšuju ekanamičnuju efiektyŭnaść. Košt lotnaj hadziny Gripen, pa acency Jane's defense ŭ 2012 hodzie, składała tolki 4,7 tysiačy dalaraŭ. U F-16 — 7 tysiač.
Dla paraŭnańnia — u tym ža rejtynhu košt lotnaj hadziny Eurofighter składaŭ 18 tysiač dalaraŭ, a F-35 — 31 tysiaču. Hetaja suma ŭklučaje nie tolki paliva, ale i padrychtoŭku da palotu, ramont i absłuhoŭvańnie samalota.
Novy Gripen, praŭda, u niekalki razoŭ daražejšy, čym F-16, košt jakoha, pa danych sajta VPS ZŠA, — 18.8 młn dalaraŭ za F-16C/D. Dakładnych źviestak pra košt Gripen u siecivie niama.
Navošta Ukrainie F-16?
Ukrainskija piłoty, jakich cytavaŭ Air Force Magazine, skazali, što hałoŭnaj pryčynaj, čamu jany chacieli b atrymać F-16, źjaŭlajecca zdolnaść samalota vykonvać zadačy pa padaŭleńni supraćpavietranaj abarony praciŭnika (Suppression of Enemy Air Defenses — SEAD).
Amierykancy adpracoŭvali techniku padaŭleńnia ešałanavanaj supraćpavietranaj abarony praciŭnika jašče z časoŭ vajny ŭ Vjetnamie. Z hetaj metaj raspracoŭvalisia śpiecyjalnyja samaloty, asablivaje abstalavańnie i ŭzbrajeńnie.
U liniejcy F-16 taksama jość samaloty sieryj CJ i DJ, abstalavanyja dla vykanańnia takich misij. Jany vykarystoŭvajuć śpiecyjalnyja sistemy kiravańnia zbrojaj, jakaja źmiaščaje rakiety AGM-88 HARM, jakija navodziacca na krynicu vypramieńvańnia radara.
Dla vykanańnia misij SEAD ukraincam, mahčyma, spatrebilisia b takija samaloty.
Prablema ešałanavanaj SPA ŭ vajnie va Ukrainie źjaŭlajecca aktualnaj dla abodvuch bakoŭ. Rasijskija VKS nie zmahli zadušyć ŭkrainskija supraćpavietranyja srodki, razburyć sistemu, niahledziačy na toje, što jaje asnovu składajuć sastarełyja supraćpavietranyja kompleksy.
Adna z pryčyn hetaha — rasijskim piłotam padobnych zadač nie stavili, i praryŭ ešałanavanaj sistemy SPA nie adpracoŭvali.
Rasijskaja sistema SPA ŭtvaraje adziny kontur, u jaki ŭciahnutyja značna bolš sučasnyja ZRK dalokaha, siaredniaha i blizkaha radyusu. Praryŭ takoj sistemy — vielmi składanaja zadača, jakaja patrabavała b nie tolki adpaviednaha abstalavańnia samalotaŭ, ale i śpiecyjalnaj padrychtoŭki piłotaŭ.
Vopyt i mahčymaści dla takoj padrychtoŭki majuć ZŠA, ale tam takija zadačy adpracoŭvali niekalki pakaleńniaŭ piłotaŭ.
Padaŭleńnie ešałanavanaj supraćpavietranaj abarony spatrebiłasia b ukraincam u tym vypadku, kali b jany źbiralisia pačać nastup.
U situacyi, kali Rasija maje pieravahu ŭ artyleryi, braniatechnicy, avijacyi i inšych uzbrajeńniach, USU spatrebilisia b udarnyja samaloty — zamianić piłatujemuju avijacyju bieśpiłotnaj niemahčyma, pierš za ŭsio z-za małoj karysnaj nahruzki ŭ dronaŭ.
Instytut Mitčeła pa aerakaśmičnych daśledavańniach u Vašynhtonie 13 lipienia pravioŭ anłajn-kanfierencyju, na jakoj abmierkavaŭ pierśpiektyvy raźvićcia ŭkrainskich VPS. Jaje ŭdzielniki syšlisia ŭ mierkavańni, što avijacyja patrebnaja Kijevu dla taho, kab źmianić dynamiku i pierajści ŭ nastup.
«My pavinny dać Ukrainie niešta takoje, što źmienić situacyju, źmienić praviły hulni. I vajennaja avijacyja — adzinaja mahčymaść zrabić heta. Avijacyja stvoryć treciaje vymiareńnie ŭ bajavych dziejańniach», — skazała ekśpiert Instytuta Mitčeła Chiezer Peni.
Jašče adna asablivaść F-16 — mahčymaść chutkaha atrymańnia apieratyŭnaj infarmacyi, celeŭkazańnia ad źniešnich raźviedvalnych srodkaŭ. La ŭkrainskich miežaŭ dziažurać samaloty-raźviedčyki krain NATA.
Paśla hibieli rasijskaha rakietnaha krejsiera «Maskva» ŭ krasaviku amierykanskaja presa vyśvietliła, što USU atrymali infarmacyju pra miescaznachodžańnie karabla ad amierykanskich vajskoŭcaŭ.
Kali ŭkrainskija VPS papoŭniacca amierykanskimi samalotami, atrymlivać infarmacyju ad radaraŭ NATA AWACS im stała b praściej čysta technična.
