Jubilej Viery Palakovaj-Makiej. Fota: sacsietki teatra
U 2021 hodzie, kali Teatram junaha hledača jašče kiravaŭ režysior Uładzimir Savicki, na jahonaj scenie byli vyklučna biełaruskamoŭnyja pastanoŭki.
Tady luty raspačynaŭsia sa śpiektakla-trylera «Z nahody miortvych duš» pa knizie biełaruskich piśmieńnikaŭ Andreja Žvaleŭskaha i Jaŭhienii Pasternak dy žartaŭ «Biełaruskija vadevili» pa tvorach «Michałka» bratoŭ Daleckich i «Mikitaŭ łapać» Michasia Čarota.
Naturalna, što bolšaść pastanovak u Teatry junaha hledača była dla dziaciej. Pavodle Samuiła Maršaka, ale, praŭda, pa biełaruskim pierakładzie narodnaha paeta Ryhora Baradulina, staviłasia kazka-hulnia «Koščyn Dom». Jašče adna kazka-hulnia «Doktar Ajbalit» adsyłała da tvorčaści ruskaha savieckaha paeta Karnieja Čukoŭskaha.
Ruskamoŭny śpiektakl «Nie Vožyk» pa pjesie rasijskaj piśmieńnicy Hanny Bahačovaj na scenie TIUHa. Fota: sajt teatra
Dla tych, kamu ŭžo spoŭniłasia 16 hadoŭ, stavilisia fars u rytmie tanha «Vosiem zakachanych žančyn» i psichałahičny detektyŭ «Dzikaje palavańnie karala Stacha» pa adnajmiennaj apovieści Uładzimira Karatkieviča.
Da hetaha ž šerahu pastanovak dla bolš darosłaj publiki adnosilisia fars «Nie pa svajoj achvocie lekar» pavodle kłasičnaha tvora Maljera, pierakładzienaha ŭsio tym ža Baradulinym, kachańnie ŭ vieršach «Paloty ŭdvaich» i dramatyčnaja paema «Majho junactva kryły» pavodle biełaruskaha piśmieńnika Arkadzia Kulašova.
Pazaletaś navat pakazvali śpiektakl «Kali pračniecca Boh…» pavodle «Spoviedzi» Łarysy Hienijuš, čyje pomniki siońnia ŭpotaj prybirajuć z haradskich vulic, a tvory pryznajuć ekstremisckimi. U svajoj «Spoviedzi» jana ščyra raspaviadała pra toje, jak žyłosia biełaruskamu narodu, pra savieckija viaźnicy i łahiery, svajo žyćcio ŭ emihracyi.
Dla padletkaŭ siaredniaha školnaha ŭzrostu stavilisia pastanoŭki pa tvorach Janki Kupały i Jakuba Kołasa — «Sny ab Biełarusi» dy «Michałava ziamla».
«Dzikaje palavańnie karala Stacha» pavodle Karatkieviča — adna ź niešmatlikich biełaruskich pastanovak, jakaja zastałasia na scenie TIUHa. Fota: sajt teatra
Dla maleńkich ža byli kazka-skamarošyna «Careŭna-Žabka» Valeryja Tkačuka pavodle ruskich narodnych kazak, čaroŭnaja historyja «Maja maleńkaja čaradziejka» pavodle niamieckaha dziciačaha piśmieńnika Otfryda Projślera, «Try viasiełyja parsiučki» pa matyvach anhielskaj narodnaj kazki, «Papiałuška» pavodle ruskaha savieckaha dramaturha Jaŭhiena Švarca dy biełaruskija «Kazki dziadźki Jakuba».
Zaviaršała miesiac muzyčnaja kazka «Pinokjo» dla ŭsioj siamji pavodle adnajmiennaha tvora italjanskaha piśmieńnika Karła Kałodzi.
Jak bačna ź pieraliku, u repiertuary daminavali tvory biełaruskich aŭtaraŭ, ale mnohija kazki stavilisia pavodle rasijskich i savieckich znakamitych dziciačych tvoraŭ, papularnych siarod starejšaha pakaleńnia. Ale stavilisia vyklučna pa-biełarusku. Dy j sam sajt teatra mieŭ dźvie moŭnyja viersii — biełaruskuju i anhlijskuju.
Z prychodam da kiravańnia teatram žonki top-čynoŭnika, jaki časta da 2020 hoda padavaŭsia jak śviadomy biełarus, pačalisia zusim inšyja paradki. Najbolš jaskravaj vizualnaj prykmietaj hetych źmienaŭ staŭ abnoŭleny sajt teatra, dzie asnoŭnaj stała ruskaja mova, što pryjšła naŭzamien anhlijskaj.
Starych pastanovak u repiertuary na studzień 2024 hoda zastałosia nie tak šmat. Heta ŭ pieršuju čarhu dziciačyja kazki «Maja maleńkaja čaradziejka», «Careŭna-Žabka» i «Pinokjo», a taksama detektyŭ «Dzikaje palavańnie karala Stacha» pavodle Karatkieviča. Jašče adzin kazačny tvor, «Mucha-Cakatucha» pavodle Čukoŭskaha, ciapier stavicca na movie aryhinału — ruskaj.
Ruskamoŭny «Fiharo» na scenie TIUHa. Fota: sajt teatra
Źmianieńnie repiertuaru ŭ teatry całkam naturalnaja reč. Ale toje, jak i ŭ jaki bok źmianiacca repiertuar u TIUH — simptamatyčna dla situacyi paśla 2020 hoda. Pačała źnikać biełaruskaść.
Palakova-Makiej tłumačyła heta žadańniem zaachvocić rasijskich hledačoŭ. Ciažka ŭjavić, što niechta z turystaŭ admysłova jeździć u Biełaruś hladzieć teatralnyja pastanoŭki ŭ TIUH, tym bolš z Rasii, dzie teatralnaja sprava zaŭsiody była pastaŭlena na vysokim uzroŭni.
Sa śpiektaklaŭ na biełaruskaj movie, akramia nazvanych vyšej, u nastupnym miesiacy možna budzie pabačyć taksama «Kientervilski pryvid» pavodle ramantyčnaj historyi, prydumanaj Oskaram Uajłdam, kazku-bajku «Dobraj ranicy, Zvanočak!» biełaruskaha dramaturha Kandrata Lejki dy muzyčnaje pradstaŭleńnie «Jak Dziadziečka Au Novy hod sustrakaŭ».
Ruskamoŭny «Kot u botach» na scenie TIUHa. Fota: sajt teatra
Usio astatniaje ŭ teatry ciapier pakazvajuć pa-rusku, a heta bolšaja častka repiertuara. Rusifikavali navat «Fiharo» pa pjesach francuzskaha dramaturha Bamarše.
Siońnia z 18 pastanovak, što pakažuć u TIUHu ŭ nastupnym miesiacy, 13 buduć pastaŭleny na ruskaj i tolki 5 na biełaruskaj movie, to-bok mienš za tracinu. Kali ŭličvać ahulnuju kolkaść pakazaŭ na toj ci inšaj movie, to razryŭ jašče bolš adčuvalny — 24 suprać 8.
Źmianiłasia nie tolki mova pastanovak, karennym čynam źmianiŭsia skład aŭtaraŭ, čyje tvory kładucca ŭ asnovu śpiektaklaŭ. Kali raniej heta byli pieravažna biełaruskija aŭtary, to na siońnia daminujuć ruskija.
Na scenie TIUHa siońnia staviacca muzyčny śpiektakl «Nie Vožyk» pa pjesie Hanny Bahačovaj, kazka dla darosłych «Majstar i Marharyta» pa matyvach adnajmiennaha ramana Michaiła Bułhakava, «Biełyja nočy» pa matyvach apovieści Fiodara Dastajeŭskaha, «Navalnica» pa matyvach adnajmiennaj pjesy Alaksandra Astroŭskaha, «Ženia + Tania = Luboŭ» pa matyvach ramana «Jaŭhien Aniehin» Alaksandra Puškina i jahonaja ž «Pikavaja dama», «Karenina» pavodle ramana Lva Tałstoha — adnyja ruskija aŭtary.
Ruskamoŭny «Majstar i Marharyta» pavodle Bułhakava na scenie TIUHa. Fota: sajt teatra
Teatr junaha hledača pad novym kiraŭnictvam pieratvaryŭsia ŭ niejkaje padabienstva filijała teatra imia Horkaha. Jak i ŭ inšych śfierach biełaruskaha žyćcia, na padstavie zručnaści i zrazumiełaści dla «bolšaści biełarusaŭ» i haściej z uschodniaj susiedki, u achviaru prynosicca biełaruskaja mova i kultura.
Prarasijskija aktyvisty znachodziać usio novyja śfiery, dzie biełaruskaja mova «pryhniataje» ruskuju i aktyŭna zmahajucca z hetaj ujaŭnaj «niespraviadlivaściu». Praŭda, zvyčajna vykanaŭcy hetaj «voli naroda» zastajucca nieviadomymi, adkaznaść razmazvajecca pa biaskoncych papierach i biezabličnym čynoŭnickim aparacie.
U vypadku ž z TIUHam jość kankretny čałaviek, Viera Palakova-Makiej, jakaja niasie piersanalnuju adkaznaść za rusifikacyju nacyjanalnaj ustanovy.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»Čytajcie taksama:
Na śpiektakli hetaha biełarusa kvitki raskuplajuć za niekalki miesiacaŭ da pakazu
Dziejačy kultury padviali vyniki hoda i dali prahnozy — vielmi supiarečlivyja
U YouTube pakažuć opieru «Dzikaje palavańnie karala Stacha». Pakaz budzie doŭžycca try dni
