Kiraŭnik chora «Unija», aŭtar našumiełaha ŭ svoj čas aŭdyjozbornika «Biełaruskija maršy i pieśni. Zmaharnaja liryka», Kiryła Nasajeŭ vydaŭ novy dysk «Muzyka biełaruskich chramaŭ». U im sabranyja relihijnyja himny biełaruskich chryścijanskich kanfiesijaŭ. U intervju «NN» znany chormajstar dzielicca razvahami pra pryrodu carkoŭnych himnaŭ i daje acenku śvieckim «hałoŭnym pieśniam». Ad «My vyjdziem ščylnymi radami» da «My, biełarusy».
Na dysku «Muzyka biełaruskich chramaŭ» sabranyja pravasłaŭnyja, katalickija, unijackija, pratestanckija muzyčnyja tvory XV--XXI st. Usiaho 24 treki: himny, psałmy, častki liturhii, kanty, a taksama ŭryŭki z «Słonimskaha sšytka» i Bieraściejskaha kancyjanale. U zapisie dyska ŭziali ŭdzieł chor «Unija», chor Pietrapaŭłaŭskaj carkvy, narodny chor.
 |
Muzyka biełaruskich chramaŭ/Religious Music of Bielarus. Sieryja «Biełaruskaja muzyčnaja kalekcyja». Minsk: «Vihmahrup», 2009.
«NN»: Spadar Kiryła, našto ŭsie kanfiesii pad adnoj vokładkaj?
Kiryła Nasajeŭ: «Mižkanfiesijnaść» dysku tłumaču najlepš histaryčnymi pryčynami, u Biełarusi adrazu niekalki kanfiesijaŭ žyli ŭ simbijozie. Viadoma, nie abychodziłasia biez bojek i kryvi, ale taksama było suisnavańnie i kvitnieła ŭzajemnaje ŭzbahačeńnie.
Pa-druhoje, na ładnuju častku ŭsioj biełaruskaj relihijnaj muzyki paŭpłyvali narodnyja śpievy, jakija stajać pa-za kanfiesijnaściu. Dziela lepšaj ilustracyi voźmiem biełaruskija pratestanckija napievy, jakija trapili siudy nie biez dapamohi kanclera Mikałaja Radziviła Čornaha ŭ XVI st. — mienavita jon zaprasiŭ siudy polskich relihijnych kampazitaraŭ Ciapryjana Bazylika i Vacłava z Šamotuł.
Palakaŭ skaryła miełodyka biełaruskich napievaŭ, jany pačali składać relihijnyja tvory ŭ ahulnajeŭrapiejskaj stylistycy, ale ž u jakich adčuvajecca mocny ŭpłyŭ narodnych piesień. Padobny spłaŭ kananičnaha z narodnym adbyvaŭsia i ŭ katalikoŭ, i ŭ pravasłaŭnych.
«NN»:U 1998-m vyjšaŭ u śviet albom «Biełaruskija maršy i pieśni. Liryka zmahańnia» ŭ vykanańni mužčynskaha choru «Unija». Na im — amal kamiernaje vykanańnie «My vyjdziem ščylnymi radami» Teraŭskaha, «Pahonia». Ale ž nie było miesca dla himna «Mahutny Boža»…
KN: Pamiž carkvoj i dziaržavaj pavinna być miaža. Kali na fiestyvali «Mahutny Boža» zvodny chor čałaviek pad tysiaču śpiavaŭ hetuju vydatnuju pieśniu — toje ŭražvała i sapraŭdy naradžałasia pačućcio, jakoje moža atrymać ad prasłuchoŭvańnia himnu. Ale
«Mahutny Boža» — carkoŭny himn, a nie śviecki. Himn chaj sabie i nadkanfiesijny, ale ŭsio ž relihijny.U palakaŭ jość takaja Gaude Mater Polonia («Viesialisia, Maci-Polšča»), jaje vykonvajuć va ŭsich bažnicach u jakaści jadnalnaha himnu viernikaŭ, ale ž u ich jość i dziaržaŭny «Jašče Polšča nie zahinuła», bo ž vierniki i hramadzianie — roznyja paniaćci.
 |
«NN»: Siarhiej Dubaviec skazaŭ, što svaim albomam «Maršy i pieśni» vy pastavili pytańnie, jakaja pieśnia pavinna stać himnam, i što ŭ tym himnie musić być. Pa časie paśla vydańnia, što skažacie: jakim maje być biełaruski himn?
KN: Tak, z ahulnaestetyčnaha i muzyčnaha hledzišča ŭ mianie jość krytyčnyja zaŭvahi da ŭsich pieśniaŭ, jakija pretendujuć nazyvacca biełaruskim himnam.
«Pahonia» i «My vyjdziem ščylnymi radami» — pieśni zmaharnyja, vajskovyja, vajennyja. Tut vajna i pachod, metaskiravanaść ruchaŭ, ale niama asensavańnia ŭłasnaj minuŭščyny. Ciapierašni dziaržaŭny himn Sakałoŭskaha «My, biełarusy» — naadvarot, nadta pamiarkoŭnaja miełodyja, a treba takaja, kab było zmahańnie, niezaležnaśćusio ž.
Razumiejecie,
pakul niama dziaržavy, uhruntavanaj na nacyjanalnych kaštoŭnaściach, — nia moža być i sapraŭdnych simvałaŭ. Kali narod uśviadomić, što idzie pad ściaham, — tolki tady źjavicca adpaviedny himn.Viadoma, najpierš ściah: heta adčuvańnie vialikaha minułaha i poviaź časoŭ. A himn u dadatak — jak manifiest ciapierašniaha pakaleńnia, sučasnaści, siońniašniaj dziaržavy. I, jak pakazvaje dośvied inšych krainaŭ, u pryvatnaści, Francyi, mianiać himn možna. Nu, i dadajcie kłasičnaja forma: zapieŭ, prypieŭ, para paŭtorkaŭ.
«NN»: Dyk što, idealnaha varyjantu himna niama?
KN:U lehiendarnym, znojdzienym Adamam Maldzisam u polskich archivach, «Połackim sšytku», jość kampazicyja, jakaja tak i nazyvajecca «Himn». Sučasnuju arkiestroŭku dla jaje zrabiŭ kampazitar Viačasłaŭ Kuźniacoŭ. Na maju dumku heta hatovy himn — vieličnaja, mahutnaja miełodyja, staražytnaja — jašče z XVII st. Chiba, da miełodyi pakul brakuje słovaŭ.
«NN»: Kali ŭ 1998 vy z choram «Unija» zapisvali «Maršy i pieśni», ci było adčuvańnie, što robicie niešta vyklučnaje, toje, što pojdzie ŭ narod?
KN: Dla nas, muzykaŭ, udzielnikaŭ kamiernaha choru i ludziej z kłasičnaj muzyčnaj adukacyjaj, «Maršy i pieśni» byli pop-prajektam u dobrym sensie hetaha słova. Tady — a ja maju na ŭvazie pieryjad ad kanca 80-ch da pačatku 2000-ch — była epocha, jakuju ja b nazvaŭ reniesansam ramantyzmu. Usie svaje prajekty ja rabiŭ ź niejkim takim natchnieńniem. Čas byŭ himnavy — adnaŭleńnia dziaržaŭnaje, carkoŭnaje, duchoŭnaje. Navat nie nadta zaŭvažali na niaŭdačy: rasijski defołt, jaki padtačyŭ biudžet alboma, i tahačasny pierachod z kasietaŭ na SD-kružełki, jaki zrabiŭ naš prajekt nie takim pašyranym.
«NN»: Ci płanujecca pieravydańnie «Maršaŭ i pieśniaŭ» na CD?
KN: Płanujecca, ale nie pradbačycca. Niama času na hetuju pa vialikim rachunku techničnuju pracu. Chutčej,
vyjdzie novy dysk «Maršy i pieśni-2», u nas ža nazapasiŭsia ceły płast liryčnych, a taksama zastolnych pieśniaŭ.
 |
Kiryła Nasajeŭ. Nar. u 1960 va Ukrainie. Dyryžor, chormajstar. Skončyŭ Biełaruskuju akademiju muzyki. Kiraŭnik choraŭ «Unija», Fama Bona, «Mienka». Adzin z adradžalnikaŭ mužčynskich kamiernych śpievaŭ u Biełarusi. Śfiera prafiesijnych zacikaŭleńniaŭ: liturhičnaja muzyka, fiłasofija staradaŭniaj muzyki.
