Alkovičy — heta vioska ŭ Vilejskim rajonie, dzie na treci dzień darohi ź Minska na Budsłaŭ spyniajucca pieranačavać pilihrymy.
Kaścioł Adźviedzinaŭ Najśviaciejšaj Panny Maryi.
Ksiondz Anatol Parachnievič.
Abraz Michała Archanioła znoŭ na raniejšym miescy.
Arnat sa słuckim pasam.
Mahiła a. Stanisłava Kučynskaha.
Chata byłoha ministra.
Fihurku Chrysta na adnoj z chat ablubavali ptuški.
U Alkovičach žyvie 22 čałavieki. Vioska lažyć pamiž bolšymi Juncavičami i Maćkaŭcami. U apošniaj pabudavali ahraharadok. Tudy pieravieźli i alkovickuju ambułatoryju. Tam žycharoŭ bolš. Ale kaścioł zastajecca ŭ Alkovičach.
Pa niadzielach, jak kaža miascovy śviatar Anatol Parachnievič, pamalicca ŭ Alkovičy prychodzić da 200 čałaviek. Z kožnym hodam ličba skaračajecca. Ksiondz Anatol słužyć u Alkovičach amal try hady. Jon kaža, što jaho papiarednik a. Uładzimir za šeść hadoŭ pachavaŭ 800 čałaviek z navakolla. Vioski vymirajuć.
«Što budzie z kaściołam, kali Alkovičaŭ nie stanie? — pytajusia ŭ śviatara. — Ničoha. Ź inšych ža viosak najbolš viernikaŭ».
Prablema, ź jakoj ksiondz zmahajecca ad pryjezdu na Vilejščynu — niapravilnaje nazva chrama, jakoj karystajucca i vilejskija čynoŭniki, i muziejščyki. Za try kiłamietry ad vioski staić ukazalnik — «Kaścioł Dabraviesčańnia Najśviaciejšaj Dzievy Maryi 1897-1902» (pravapis zachavany). Śviatara ździŭlaje, adkul uziałasia takaja nazva. I pakazvaje katalickaje vydańnie 1884 hoda, u jakim paznačana, što ŭ Alkovičach majecca kaścioł Adźviedzinaŭ Najśviaciejšaj Maryi Panny, pabudavany ŭ 1722 hodzie. Stary, draŭlany chram, razabrali ŭ kancy XIX stahodździa, jak pačali budavać cahlany. Ad staroha kaścioła zachavałasia aharodža i nižni jarus zvanicy.
Što da draŭlanaha chrama, to jon uźnik paśla taho, jak u lesie miž volchaŭ (raniej, pa słovach ksiandza, i vioska nazyvałasia mienavita Alchovičy) znajšli abraz Maci Božaj ź dziciatkam. Jon zachavaŭsia i da našych dzion.
Za savieckim časam u kaściole znachodziłasia zierniaschovišča. Kałhaśniki siudy zajazdžali na traktarach. Tady i arhan vyvieźli. Ab kolišnim instrumiencie śviedčyć tolki stary zdymak na ścianie. A. Anatol raspaviadaje, što kamunisty hromaadvod prybrali ad kaścioła. I padčas navalnicy małanka trapiła ŭ viežu. A kryž, prałamaŭšy dach, upaŭ unutr. Viežu adnavili. Ale ciapier jana mienšaja na šeść mietraŭ.
Kali ŭ 1989 hodzie śviatyniu viarnuli viernikam, u chram pačali viartacca abrazy i inšyja rečy, što ludzi chavali ad savietaŭ. Što da abrazoŭ, to majucca tut i zusim staryja.
Jość abraz Śviatoj Barbary, jaki ksiondz adnosić da ChVII stahodździa, bo pisany ŭ baročnym styli.
Bolš dakładnuju datu pavinny skazać śpiecyjalisty, jakich śviatar choča zaprasić dla restaŭracyi relikvii.
Niekalki hadoŭ tamu z chrama skrali ikonu Michała Archanioła. Ale ciapier jana znoŭ visić na raniejšym miescy. Paru miesiacaŭ tamu adzin rasijski kalekcyjanier, padazrajučy, što relikvii, jakija źjavilisia ŭ jaho, byli skradzieny, pieradaŭ ich u klaštar franciškancaŭ u Ivianiec. Adtul alkovicki abraz manachi viarnuli nazad.
Nakont hetaha ks. Anatol raspaviadaje cikavuju historyju. Kali hetaja ikona visieła ŭ kaściole, nad joj znachodziŭsia abraz francyskanca Maksimilijana Maryi Kolbe. I vyjšła, što viarnuli skradzieny abraz mienavita braty adnaho z Kolbe ordena. «Možna skazać: «supadzieńnie», a možna skazać: «cud», — adznačaje a. Anatol.
Śviatar i sam lubić staraśvieččynu. U kaściole jon stvaryŭ navat nievialiki muziej. Tut draŭlanyja žorny, ručniki, načoŭka, miedny posud, krosny.
«Što nie navučyŭsia ad babuli, dyk heta chleb piačy dy na krosnach tkać», — zaŭvažaje ksiondz.
A ručniki — heta dla jaho cikavyja śviedki historyi. A. Anatol pakazvaje pałtaŭski ručnik z dvuchhałovym arłom. I tłumačyć, što heta nie ad vialikaj lubovi da rasijcaŭ ukraincy vyšyvali simvał samadziaržaŭja. Prosta hetaja tradycyja jašče pajšła da časoŭ Vizantyjskaj impieryi.
Asablivy honar ksiandza — arnat (vierchniaje liturhičnaje adzieńnie rymska-katalickaha duchavienstva) z frahmientam słuckaha pojasa.
Na im i podpis majecca, što vyrableny ŭ «hradzie Słucku».
Kim z uradžencaŭ admietnaja vioska?
Pobač z kaściołam apošni prystanak znajšoŭ a. Stanisłaŭ Kučynski (1914-1996). Heta jon, vytrymaŭšy vyprabavańni vajny i savietaŭ, staŭ rektaram adčynienaj u 1990 hodzie ŭ Hrodnie pieršaj u Biełarusi katalickaj sieminaryi. A jak pamior, to pachavali jaho cieła ŭ rodnaj vioscy.
Z Alkovičaŭ pachodzić i apošni ministr handlu SSSR Kandrat Cierach.
Hetuju pasadu jon zajmaŭ z 1986 pa 1991. U rodnaj vioscy pra ziemlaka daŭno nie čuli. A raniej zajazdžaŭ rehularna. Zachavaŭsia i dom, dzie žyła siamja Cierachaŭ. Jon, praŭda, užo kolki hadoŭ nie prydatny dla žylla. Zusim ladaščy. Ab ziemlaku nahadvaje i krama, jakuju Cierach «padaryŭ» niekali viaskoŭcam. Siońnia tut najlepš idzie niedarahoje vino. A što bolš? Ničoha. Chleb pakupajecca ŭ aŭtałaŭkach, jakija pryjazdžajuć siudy ź Vilejki i Minska.
Niekali ŭ vioscy byli kniharnia, biblijateka, ambułatoryja, škoła. A ciapier tolki sielsaviet.
Na miascovych mohiłkach zakinutyja mahiły źmianiajucca dahledžanymi. Ksiondz Anatol pakazvaje mnie siamiejnyja pachavańni ŭładalnikaŭ navakolnych viosak: Bahdanovičaŭ i Barkoŭskich. Niekatoryja pradstaŭniki rodu Bahdanovičaŭ pachavany asobna. Čamu tak, ksiondz nie viedaje. Ale voś ab pani Maryi z hetaha rodu raskazvaje, što jana pachavana była tut u 1942 hodzie. Jak pryjšli niemcy ŭ 1941, žančyna pryjechała ŭ baćkoŭskija miaściny. Na što spadziavałasia? Nieviadoma. Možna tolki zdahadvacca, što jana źbirałasia haspadaryć u majontku pry novaj uładzie. Ale praz hod niemcy jaje rasstralali. Pobač z Bahdanovič — mahiła jaje słužki. Kali panienku schapili niemcy, słužcy dazvolili viartacca dadomu. Na što taja skazała: «Nie, ja pajdu tam, dzie pani pojdzie». I abiedźviuch žančyn rasstralali.
Plamieńnik Maryi Andžej Bahdanovič, jaki ciapier žyvie ŭ Varšavie, raskazvaŭ, što hetuju ciotku nie lubiać u siamji. Kali pryjšli saviety ŭ Zachodniuju Biełaruś, Andžej akurat u jaje haściavaŭ. Ale ciotka ŭciakła ŭ Vilniu, pakinuŭšy plamieńnika. I piacihadovaha chłopčyka adpravili ŭ Sibir.
Padčas vajny, pa raspoviedach viaskoŭcaŭ, u Alkovičach raźmiaščaŭsia niamiecki harnizon. Ujezdy ŭ viosku byli aharodžany kalučym drotam. I žychary navakolnych viosak pryhaniali na noč siudy svaju skacinu, kab unačy jaje nie zabrali partyzany. Tak jana znachodziłasia pad abaronaj.
Što pabačyć pablizu
Sosienka – Vilejskaje vadaschovišča i damba cieraź jaho.
Paniacičy: radzima Janki Filistoviča.
Kučki: bahaty dačny pasiołak na bierazie Vilejskaha vadaschovišča, u jakim atabarylisia mnohija zorki TB.
Kumielščyna i Kastyki — krajavidy daliny Vialli i viarchoŭjaŭ Vilejskaha vadaschovišča.
Kałodčyna, Iljanskija chutary: mahiły savieckich aktyvistaŭ, zabitych biełaruskimi partyzanami.
Miastečka Ilja: kaścioł sv. Serca Isusa (1909), carkva sv. Ilji (1828).
Starynki: siadziba, dzie možna pakatacca viarchom na kani.
