Białaruckaja bazavaja škoła, jakaja znachodzicca na poŭdni Łahojščyny, dapracoŭvaje apošnija dni. 1 vieraśnia zaniatki ŭ joj nie pačnucca. Pryčynaj tamu stała demahrafija. «Nastaŭnikaŭ stała bolš, čym vučniaŭ», — sumna žartujuć u domie praz darohu ad škoły. Zrešty, tolki pa Minščynie sioleta buduć rasfarmavanyja amal 30 škoł.
Ale Białaručy — niezvyčajnaja vioska. Viadomaść jana atrymała dziakujučy narodnamu vučylišču, dzie ad vosieni 1897 da viasny 1898 vučyŭsia piatnaccacihadovy Ivan Łucevič — Janka Kupała.U Białaručach jon zdaŭ eksternam ekzamieny i atrymaŭ atestat ab adukacyi.
U vajnu draŭlany budynak škoły zhareŭ, tamu pa skančeńni Druhoj suśvietnaj vajny było vyrašana pabudavać novuju škołu, jakaja atrymała imia Janki Kupały. Nieŭzabavie ŭ joj byŭ stvorany muziej pieśniara, a kala ŭvachodu źjaviłasia miemaryjalnaja doška. Adnapaviarchovy cahlany budynak ź niedarečnym ciapier transparantam «Sardečna zaprašajem» usio jašče vyhladaje dahledžanym. Niekalki kłasaŭ, sportzał i stałoŭka. Za budynkam — nievialikaje futbolnaje pole i turniki.
Białaručy pavolna vymirajuć: pavodle apošnich padlikaŭ, tut žyvie mienš za 70 čałaviek. Adnak na źmienu im prychodziać «katedžnyja».
25 kiłamietraŭ ad Minska — adlehłaść, jakaja dazvalaje pracavać u horadzie, a žyć na pryrodzie. Svabodnaj chaty tut nie znojdzieš, usio pierapradadziena i pierabudavana. Darečy, pustyja ŭčastki pa 10 sotak pradajucca pa $6-7 tysiač, a hatovyja damy možna nabyć za $50 tysiač. Adnak u lubym vypadku dvuch- i trochpaviarchovyja katedžy z rasijskami spadarožnikavymi antenami «Trykałor» na dachu žyvuć svaim žyćciom. Baćki voziać dziaciej u minskija licei i himnazii, tamu Białaruckaja škoła staić paŭpustaja.
«Sioleta ŭ nas vučyłasia 25 čałaviek, — raskazvaje dyrektarka Ludmiła Vasilčanka. — Piać čałaviek vypuścilisia, jašče niekalki raźjechalisia. Zastałosia 18 vučniaŭ».Stolki ž pracavała nastaŭnikaŭ i techničnaha piersanału. U dziesiaci vioskach, adkul aŭtobus zabiraje dziaciej u Białaručy, nie znajšłosia nivodnaha pieršakłaśnika. «Kali nie zakryvać škołu ciapier, to daviadziecca heta rabić zimoj, u studzieni. A nastaŭnikam u siaredzinie navučalnaha hoda nie budzie kudy ŭładkavacca», — tłumačyć dyrektarka. Bolšaść dziaciej pojdzie vučycca ŭ susiedniaje Siomkava, a niekatoryja nastaŭniki znojduć pracu ŭ Astrašycy.
Što rabić z muziejem, pakul nie vyrašana. Adzin z varyjantaŭ — addać ekspanaty ŭ filiju kupałaŭskaha muzieja ŭ Akopy.
Da 1 vieraśnia škoła jašče pracuje. Što budzie paśla? Chutčej za ŭsio, budynak budzie vystaŭleny na aŭkcyjon. Na jakuju canu varta aryjentavacca achvotnym nabyć škołu imia Janki Kupały, skazać składana. Dla paraŭnańnia, na sajcie Łahojskaha rajvykankama vystaŭleny na prodaž sielski kłub, za jaho prosiać kala $4 tysiač.
