Voś i zaŭčora ŭ marnym pošuku svajoj lubovi da ruskich ja ŭciakaŭ ad hetaha Čavesa, ad imperskaha tryjumfatarstva z nahody apošnich pieramoh u sporcie i na estradzie, i z rasiejskich telekanałaŭ saskočyŭ na polski. A tam — film pra Čačniu. I nie adarvacca. Dahladzieŭ da kanca i narešcie supakoiŭsia — lublu ruskich.
Film raskazvaŭ pra zachop zakładnikaŭ na Dubroŭcy i paralelna — pra zrujnavany vajnoju Hrozny. Dakładniej, nie pra heta, a pra ludziej u hetym. Ciapier redka pabačyš dakumentalnaje kino ŭ kanonach žanru — biez kamentaroŭ. Havorać tolki ŭdzielniki padziejaŭ. Kadry z Dubroŭki — ludzi ŭ zali jašče žyvyja, pierahladajucca, u kahości navat uśmieška na vusnach, niechta padmirhvaje na kameru. Samy pačatak zachopu. A voś — babulka na vulicy Hroznaha płača ŭžo katorym svaim biasśloznym płačam. Kaža, što jana sama ruskaja i ničoha nie razumieje, što tut adbyvajecca, ale žyvie tut daŭno i, jak spadziavałasia zaŭsiody, tak i ciapier spadziajecca tolki na čačencaŭ.
Film nie za tych i nie za tych. I nia suprać. Jaho zadača — dać praŭdu. I kali heta ŭdajecca, padziei našaj sučasnaści nabyvajuć hučańnie šekśpiraŭskaje trahiedyi. Škada, što taki film nie pakažuć na rasiejskich telekanałach. A nie pakažuć jakraz z‑za hetaha: niama jasnaj raskładki — chto svoj, a chto vorah.
Kab lubić ruskich — usim sercam, praz supieražyvańnie i škadavańnie — patrebnaja choć by machatka praŭdy pra ich. Ruski čałaviek adkryty ŭ svaim hory. Asabliva, kali raptam apynajecca adzin na adzin ź niespraviadlivaściu śvietu. Tady na jaho sychodzić praśviatleńnie. Jak na hetaha dziadźku. Jaho dačka siadzić u zachoplenaj terarystami zali na Dubroŭcy. Jana zatelefanavała jamu i paprasiła, kab jon vyjšaŭ na płošču z patrabavańniem spynić vajnu ŭ Čačni. I jon vyjšaŭ razam ź inšymi svajakami zakładnikaŭ. Jak umieli, namalavali transparanty… Ich siudy, byccam na Mars, zaniesła ź niejkaha inšaha žyćcia. Ale chto ž moh viedać… Jany havorać z takimi vačyma, byccam upieršyniu pačuli svoj hołas. «My pra heta nikoli nia dumali, u nas pra heta nia kažuć, zdavałasia, heta dzieści daloka…»
Ruskija ludzi vielmi čałaviečnyja ŭ svaim praśviatleńni. Jak dzieci. A jak nie lubić dziaciej.
Viedaju ja takich ruskich, jakija j nie «prozrievali», a takimi praśvietlenymi naradzilisia. Zvyčajna im ciažka žyviecca i jany nikoli nie prabivajucca na ekran televizara. Na Uha Čavesaŭ nia ciahnuć i nie pretendujuć. Bo nie zambavanyja, svabodnyja ŭ svaich dumkach i mierkavańniach.
Ich ja škaduju z‑za toj łavy bied i «pabied», što šyrokim betonnym patokam kładziecca na ichnyja hałovy. Patok nastolki adnarodny, što trahiedyi ŭ im nabirajucca duchu pieramoh, a pieramohi prasiakajucca ducham śmierci. I «bujniak» u chakiei adhukajecca vybuchami ŭ Bujnacku, a vialikaje futbolnaje rystališča zamiežnych kamand «Nord» i «Ost» upieršyniu adbyvajecca ŭ rasiejskaj stalicy pry vialikim napłyvie zaŭziataraŭ z‑za miažy. I Dzima Bisłan atrymlivaje doŭhačakany tryjumf Rasiei na Eŭravizii…
Dzień «pabiedy» z prysmakam śvinca, z husianičnym lazhatam i sa ślaźmi ŭ vačach.
… Adnak, film na polskim kanale skončyŭsia. Ja pabačyŭ šmat ruskich i pierakanaŭsia, što pa‑raniejšamu lublu ich. I paśla jašče doŭha‑doŭha hladzieŭ u pusty ekran.
