Małady śledčy straciŭ pracu paśla sproby stać kandydatam u deputaty. Kaža, razumieje: dakazać u sudzie, što abiedźvie padziei — zvalnieńnie i pieradvybarnaja kampanija — źviazanyja, niemahčyma. «Tamu ja prosta vyrašyŭ raskazać, što adbyłosia, kab inšyja razumieli situacyju i nie papalisia, jak ja, na słovy pra toje, što kožny moža dapamahčy zrabić krainu lepšaj. Bo vychodzić, tolki pavier u heta i pasprabuj niešta zrabić — i ad sproby nie admyješsia», — sumna ŭśmichajecca niaŭdały kandydat.
Hetaje fota Pavieł Zinin rabiŭ śpiecyjalna dla pieradvybarčaj kampanii.
Pavieł upeŭnieny: źmianiać imia ŭ publikacyi i sprabavać niejak schavać, chto jon i adkul, sensu niama — vypadak u krainie adzinkavy, i «kamu treba, toj i tak viedaje». Horš užo nie budzie. «Ja ciapier biespracoŭny. A ŭ mianie chvoraja maci, maleńkaje dzicia i ciažarnaja žonka. Moža, kamuści patrebien sumlenny i adkazny supracoŭnik. Tak i napišycie: šukaju pracu», — nie hublaje aptymizmu małady čałaviek.
Mahiloviec Pavieł Zinin paśla 11 kłasaŭ pastupiŭ u Akademiju MUS, advučyŭsia na śledčaha i pa raźmierkavańni ŭ 2012 hodzie trapiŭ u Klimavicki RASK. U 2013 hodzie z-za surjoznaj chvaroby maci — jon adzinaje dzicia ŭ siamji — paprasiŭ pieravod u Mahiloŭ. Pracavaŭ u Mahiloŭskim mižrajonnym adździele śledčym. Kaža, za 4 hady pracy byli i pakarańni za drennuju, na dumku načalstva, pracu, i materyjalnyja zaachvočvańni — za dobruju. Naprykład, u 2015 hodzie małady śledčy byŭ adnym z najlepšych u adździaleńni z 30 čałaviek pa pakazčykach pracy. 26 žniŭnia 2016 hoda Pavieł byŭ zvolnieny ŭ zvańni kapitana justycyi.
— Kali pačałasia ahitacyja da ŭdziełu ŭ vybarach, ja padumaŭ: čamu b i nie? U mianie jurydyčnaja adukacyja, vyrašyŭ, što mahu być karysny ŭ pracesie zakanatvorčaści, — raskazvaje pra svaju matyvacyju ŭžo były śledčy. — U kancy maja — pačatku červienia sabraŭ hrupu adnadumcaŭ — svajakoŭ, znajomych — i 28 červienia — samy pieršy — padaŭ dakumienty na rehistracyju pa Kryčaŭskaj vybarčaj akruzie № 83.
Mahiloviec tłumačyć: jon vyrašyŭ bałatavacca ad hetaj akruhi tamu, što ŭ jaje ŭvachodziać Klimavicki, Kryčaŭski, Chocimski, Čerykaŭski rajony, prablemy jakich jon viedaje: «U Klimavičach hod pracavaŭ. Z Kryčava — svajaki žonki. U Čerykavie i Chocimsku taksama jość znajomyja».
— Ja padaŭ dakumienty i nie papiaredziŭ pra heta načalstva — nie paličyŭ patrebnym, naiŭny, — uśmichajecca Pavieł. — U rešcie rešt, u zakonie pra heta ničoha nie skazana, a padača dakumientaŭ — heta nie značyć aŭtamatyčnaja źmiena miesca pracy. A raptam ja b podpisy nie sabraŭ?..
Dakumienty pradstaŭlenyja hierojem artykuła.
30 červienia inicyjatyŭnuju hrupu Paŭła zarehistravali. U hety ž dzień kiraŭnictva daviedałasia pra jaho žadańnie stać deputatam.
— Tut ža prajšoŭ ahlad majho kabinieta, pracoŭnaha kampjutara. Choć, sapraŭdy, načalstva maje prava zrabić heta ŭ luby momant. Ale cikaviej inšaje. 1 lipienia ŭ nas byŭ karparatyŭ u honar Dnia śledstva, mnie pavinny byli va ŭračystaj abstanoŭcy ŭručyć kapitanskija «zorački». Dyk voś načalstva viarnuła mnie hrošy za karparatyŭ i skazała: «Nam takija nie patrebnyja».
Paśla vychadnych mnie adpisali spravy z katehoryi ekanamičnych złačynstvaŭ — imi zvyčajna zajmajucca śledčyja, jakija śpiecyjalizujucca na takich materyjałach. Pry hetym namiaknuli: kali ty taki małajčyna, u Pałatu sabraŭsia, značyć, možaš i spravy bolš surjoznyja rasśledavać. A tyja, jakija da hetaha byli ŭ vytvorčaści, zabrali. Da 8 lipienia mianie «tuzali» pa drobiaziach, pakazvali na niedachopy — realnyja i nieistotnyja. Adnu z novych spraŭ ja ŭžo rychtavaŭ pieradać u sud — jana była hatovaja pracentaŭ na 98. Jaje zabrali i addali inšamu śledčamu.
Pa słovach Paŭła, z 11 lipienia jon pajšoŭ na balničny praz padazreńnie na pnieŭmaniju. Taksama — jon miarkuje, što na niervovaj hlebie — u jaho abvastryłasia jazva straŭnika.
— 14 lipienia mianie vyklikali da hienierała. U čas razmovy ja atrymaŭ ultymatum: albo admaŭlajusia ad žadańnia stać deputatam, abo mianie zvalniajuć. Na heta ja skazaŭ: «Dyk navat kali ja admoŭlusia, vy ŭsio roŭna mianie zvolnicie». Mianie nie stali ŭ hetym pierakonvać, u tym liku tamu ja vyrašyŭ iści da kanca. I samaje kryŭdnaje, što navat nie spytali pra maje płany, idei, ź jakimi ja idu da vybarščykaŭ, pra maje palityčnyja pierakanańni. A ja ž nie apazicyjanier. U sutnaści, padtrymlivaŭ dziejnuju ŭładu, chacieŭ usiaho tolki dapamahčy akruzie.
Da balničnaha ŭ svaje vychadnyja Pavieł paśpieŭ źjeździć u rajon, sam chadziŭ pa chatach, źbiraŭ podpisy. A potym, kaža eks-śledčy, jamu patelefanavali z vybarčaj kamisii i skazali, što dva členy jaho inicyjatyŭnaj hrupy padali zajavy ab admovie ad udziełu ŭ zbory podpisaŭ. Adna ź ich była razhledžanaja na pasiadžeńni akruhovaj vybarčaj kamisii.
— Ja nie razumieju, kamu i navošta heta było treba. Ja navat u CVK telefanavaŭ, mnie skazali, što zakonam takaja pracedura — padača zajavy ab admovie — nie praduhledžanaja. Heta vyklučna dobraachvotnaja sprava: albo ty źbiraješ podpisy, albo nie. I paćviardžać heta dakumientalna nie treba.
1 žniŭnia Pavał vyjšaŭ na pracu. Jaho aznajomili z vynikami pravierki pa starych spravach, jakija ŭ lipieni zabrali z-za jaho balničnaha i nakiravali inšym śledčym, i abjavili vymovu.
— U zaklučeńni było napisana, što 14 lipienia ja ŭ prysutnaści čatyroch kiraŭnikoŭ admoviŭsia davać tłumačeńni pa vynikach pravierki. Pry hetym ja byŭ na balničnym, u toj dzień asabista mieŭ znosiny tolki z hienierałam i z adnym z tych, chto padpisaŭsia ŭ dakumiencie čatyroch kiraŭnikoŭ ab tym, što ja chvareju, u mianie tempieratura, i ja pakul nie mahu dać tłumačeńni. Pry hetym toj čałaviek sam byŭ subjektam pravierki. Z astatnimi tryma padpisantami ja naohuł nie bačyŭsia ŭ toj dzień.
Pavieł napisaŭ zajavu na atrymańnie kopii zaklučeńnia słužbovaj pravierki z podpisami čatyroch načalnikaŭ. Jamu admovili.
Mahiloviec kaža, što 1 žniŭnia zakančvaŭsia termin padačy podpisaŭ u akruhovuju kamisiju. Pakolki ŭ jaho nie było spraŭ u vytvorčaści — usio zabrali z-za vychadu na balničny, — Pavieł paprasiŭ vykarystać adzin z adhułaŭ, jakich za apošnija dva hady nazapasiłasia kala 50 za nieapłačanyja dziažurstvy i pierapracoŭku. Skazaŭ, što treba jechać u Kryčaŭ padavać dakumienty, a zrabić heta raniej nie moh. Jamu admovili i prapanavali vykarystać adhuł 4 žniŭnia — u dzień, kali ŭ eks-śledčaha pa hrafiku byŭ «adsypny» paśla dziažurstva 3 žniŭnia.
— Tolki ŭ 12.00 u hety dzień mnie adpisali pieršuju spravu. Ale praterminavać padaču dakumientaŭ ja nie moh — dzieści ŭ 12.40 ja pajechaŭ u Kryčaŭ. Viarnuŭsia kala piataj hadziny. Potym u materyjałach słužbovaj pravierki napisali, što ja adsutničaŭ na pracoŭnym miescy 2 hadziny 38 chvilin. Za heta mnie potym abviaścili niapoŭnuju słužbovuju adpaviednaść. Nastupnaje za im u śpisie dyscyplinarnych spahnańniaŭ za hrubaje parušeńnie dyscypliny — zvalnieńnie.
U akruhovuju kamisiju Pavieł padaŭ 1068 podpisaŭ — astatnija sam vykinuŭ jak niapravilna aformlenyja. Na pasiadžeńni 11 žniŭnia kamisija Zininu ŭ rehistracyi admoviła, bo «32,5% podpisaŭ byli niesapraŭdnymi».
— Kamisija paličyła, što jość parušeńni ŭ afarmleńni padpisnych listoŭ, a mienavita — daty prastaŭlała člen inicyjatyŭnaj hrupy z Chocimska. Jana sama napisała heta ŭ tłumačeńni pa zapycie kamisii. Pa «dziŭnym» supadzieńni ŭ «vypadkova» vybranych 20% dla pravierki podpisaŭ listach pałova akazalisia sabranymi joju.
Pavieł kaža, što ŭ padpisnych listach hetaha člena inicyjatyŭnaj hrupy hrafy 6-7, jakija abaviazkova zapaŭniaje sam vybarščyk, adroźnivalisia koleram stryžnia ad zapoŭnienych členam inicyjatyŭnaj hrupy.
— Heta značyć člen inicyjatyŭnaj hrupy, vychodzić, śpiecyjalna braŭ inšuju ručku paśla zapaŭnieńnia piaci hraf, staviŭ datu svajoj rukoj, a zatym davaŭ hetuju ručku vybarščyku? — uśmichajecca Pavieł. — Pry hetym kamisija skazała, što była praviedzienaja počyrkaznaŭčaja ekśpiertyza. Dyk voś skažu jak śpiecyjalist: zroblenaja pa šaści ličbach, hetaja ekśpiertyza nie daje kateharyčnaha adkazu.
Pa słovach mahiloŭca, da 25 žniŭnia na pracy jaho praciahvali «presinhavać»: «Ja nie kažu, što rabiŭ usio idealna. Znajści, da čaho pryčapicca, možna ŭ pracy luboha. Prosta kali raniej na takija pamyłki načalstva prosta pakazvała, to ŭ žniŭni heta ŭsio vyliłasia ŭ niehatyŭ nakštałt «ty drenny śledčy i jak ty naohuł taki 4 hady prapracavaŭ», a ŭ vyniku — pravierka i zaklučeńnie: zvolnieny za sistematyčnaje (bolš za dva razy na praciahu hoda) nievykanańnie ŭmoŭ kantrakta ab słužbie».
Paśla zakančeńnia Akademii MUS śledčy nie adpracavaŭ kala hoda ź piaci patrebnych. Za heta jamu treba budzie zapłacić, pa jaho padlikach, kala 4 tysiač rubloŭ. Taksama jamu treba budzie zapłacić za formu, terminy našeńnia jakoj jašče nie vyjšli, a taksama viarnuć adpusknyja, atrymanyja ŭ pačatku hoda, i častku materyjalnaj dapamohi na azdaraŭleńnie praparcyjna adpracavanamu kalandarnamu hodu.
«Ja viedaju, što mianie nie pachvalać za toje, što vykazaŭsia. I navat aścierahajusia, što za heta mohuć papłacicca svajaki. Ale tyja, chto zachoča bałatavacca ŭ kandydaty praz 4 hady, nie pavinny nastupać na tyja ž hrabli, što i ja, — kaža mahiloviec. — Prosta chaču paraić: staranna vybirajcie členaŭ inicyjatyŭnaj hrupy — tych, na kaho nie zmohuć akazać uździejańnie. Pasprabujcie sabrać bolšaść podpisaŭ sami. I kali nie chočacie, kab vaša historyja ab vyłučeńni ŭ deputaty skončyłasia hetak ža, jak maja, to ŭsio ž taki skažycie načalstvu pra svaje płany».
U Śledčym kamitecie padkreślili, što suviazi pamiž zvalnieńniem i vybarami niama.
— Zvalnieńnie supracoŭnika źviazanaje vyklučna ź jahonaj słužbaj. Jon zvolnieny za nieadnarazovyja parušeńni kryminalna-pracesualnaha zakanadaŭstva, — skazała aficyjny pradstaŭnik Śledčaha kamiteta Julija Hančarova. — Vymovy, abjaŭleńnie niapoŭnaj słužbovaj adpaviednaści ŭ jaho byli taksama ŭ 2014 hodzie. Viadoma, tady supracoŭnik byŭ małady, jaho sprabavali navučyć. Adnak u dalejšym sistematyčnyja hrubyja parušeńni ź jaho boku praciahnulisia. U tym liku ŭ vyniku jaho dziejańniaŭ byli parušanyja pravy i svabody paciarpiełych. Čałaviek prosta nie spraŭlaŭsia z pracaj, byli ŭsie padstavy dla jaho zvalnieńnia.
***
Siarod 522 kandydataŭ u deputaty supracoŭnikaŭ Śledčaha kamiteta ŭ krainie niama. Z pradstaŭnikoŭ siłavych struktur u Pałatu bałatujecca tolki pieršy namieśnik ministra ŭnutranych spraŭ Valancin Michnievič — pa Dziatłaŭskaj akruzie № 56 u Hrodzienskaj vobłaści. Siarod jaho kankurentaŭ — prakuror Vital Zajac. U Kryčaŭskim akruzie № 83 za kresła deputata zmahajucca staršynia Kryčaŭskaha rajonnaha Savieta deputataŭ Taćciana Maračkava, śpiecyjalist pa analizie i prahnazavańni pryvatnaj infarmacyjna-aśvietnaj ustanovy Taćciana Šambałava i hałoŭny dziaržaŭny sanitarny doktar Čerykaŭskaha rajona Ludmiła Šmatova.
