U 154-ju hadavinu paŭstańnia 1863 hoda raspačaty zbor srodkaŭ na knihu-rekvijem.
U 1863 hodzie ŭ Polščy, Litvie i Biełarusi vybuchnuła nacyjanalna-vyzvalenčaje paŭstańnie. Na terytoryi Litvy-Biełarusi jaho padaŭlała 120-tysiačnaje rasijskaje vojska, jakomu supraćstajała nie bolš za 15 tysiač insurhientaŭ.
Sotni ź ich palehli ŭ bajach, byli rasstralanyja ci paviešanyja pavodle vyrakaŭ vajenna-palavych sudoŭ. Tysiačy byli vysłanyja na katarhu abo vajskovuju słužbu.
Ahulnyja straty Litvy-Biełarusi siahajuć 20 tysiač čałaviek. Heta byli najbolš adukavanyja, aktyŭnyja, «pasijanarnyja» ludzi…
Praz 154 hady my znoŭku viartajem doŭh pamiaci i addajem pašanu paŭstancam, dziakujučy prafiesaru i pradstaŭniku Hrodzienskaj histaryčnaj škoły — Viačasłavu Šviedu. Praca historyka «Rekvijem paŭstancam 1863—1864 hh. (Hrodzienskaja hubiernia)» užo hatova i čakaje na svaju publikacyju.
Prapanavanaja kniha źjaŭlajecca rekvijem studzieńskim paŭstancam Hrodzienskaha paŭstanckaha vajavodstva, jakoje ŭklučała ŭ siabie siońniašnija Hrodzienščynu, Bieraściejščynu, Biełastoččynu.
Narysy apaviadajuć pra ŭdzielnikaŭ manifiestacyjnaha pieryjadu 1861—1862 hh., raspaŭsiudžvalnikaŭ haziety «Mužyckaja praŭda», pra siabroŭ padpolnaj hrodzienskaj revalucyjna-demakratyčnaj arhanizacyi, pra kamandziraŭ partyzanskaha ruchu i hrodzienskich paŭstancaŭ-himnazistaŭ, pamočnikaŭ paŭstancaŭ, pra departavanych sa spalenych šlachieckich vakolic i viosak.
U knizie pryvodziacca śpisy partyzanskich atradaŭ i stračanych paŭstancaŭ. Asobnyja narysy pryśviečany Kastusiu Kalinoŭskamu («čyrvonamu») i Viktaru Staržynskamu («biełamu»). U knizie taksama paznačany miescy, źviazanyja z paŭstancami.
Zaklikajem usich padtrymać naš prajekt na płatformie Talaka.by.
