…Kali havorka idzie pra žyćcio i śmierć abo pra fizičnuju svabodu, to čałavieku, jašče poŭnamu siłaŭ, paraŭnalna lohka prymać rašeńni i dziejničać.
Kali ž sprava datyčyć asabistaj niezaležnaści, vybar stračvaje svaju peŭnaść. Mała chto zachoča ryzykavać žyćciom praz drobnyja parušeńni svajoj aŭtanomii.
I kali dziaržava robić takija parušeńni adno za adnym, to dzie taja rysa, paśla jakoj čałaviek pavinien skazać: «Usio, chopić!»,navat kali heta budzie kaštavać jamu žyćcia?
I vielmi chutka drobnyja, ale šmatlikija sastupki tak vysmakčuć rašučaść z čałavieka, što ŭ jaho ŭžo nie zastaniecca advahi dziejničać.
Toje ž samaje možna skazać pra čałavieka, achoplenaha stracham za svajo žyćcio i (abo) volu.
Ździejśnić učynak pry pieršym sihnale tryvohi adnosna lohka, bo tryvoha — mocny stymuł da dziejańnia. Ale
kali dziejańnie adkładajecca, to čym daŭžej doŭžycca strach i čym bolš enierhii i žyćciovych sił zatračvajecca, kab jaho supakoić, nie ździajśniajučy ŭčynku, tym mienš čałaviek adčuvaje siabie zdolnym najaki-niebudź ŭčynak.
Padčas stanaŭleńnia režymu nacysckaj tyranii čym daŭžej adkładałasia procidziejańnie joj, tym słabiejšaj rabiłasia zdolnaść ludziej da supracivu. A taki praces «abiazvolvańnia» varta tolki zapuścić — i jon imkliva nabiraje chutkaść.
Mnohija byli ŭpeŭnienyja, što ŭžo pry nastupnym parušeńni dziaržavaj ich aŭtanomii, parušeńni svabody, pry jašče adnoj prykmiecie dehradacyi jany dakładna raspačnuć rašučyja dziejańni.
Adnak da hetaha času jany ŭžo nie byli zdolnyja ni na što. Zanadta pozna im daviałosia pierakanacca ŭ tym, što daroha da raspadu asoby i navat u łahier śmierci vybrukavanaja nie ździejśnienymi ŭ čas učynkami.
