Fota: Viačasłaŭ Racinski, UNIAN
«Adkul takaja padtrymka vajny siarod rasiejcaŭ?
Apošnija sacyjałahičnyja daśledavańni pakazvajuć, što hramadskaja padtrymka «śpiecyjalnaj apieracyi» ŭ Rasiei jość i jana vielmi vysokaja — 60-70%. Tut možna kazać ab blizkaści da ŭłady centraŭ, jakija pravodzili daśledavańni, ab prablemnaści apytańniaŭ u tatalitarnych hramadstvach, jašče ab roznym… Ale kamientary ŭ sacyjalnych sietkach i videa z vulic rasiejskich haradoŭ chutčej paćviardžajuć takija ličby, čym ich abviarhajuć.
U Rasii sprabujuć vyśvietlić, ci chočuć ruskija vajny. I vyhladaje, što chočuć
U toj ža čas u Biełarusi situacyja kardynalna supraćlehłaja. Jašče da pačatku vajny tolki 11-12% žycharoŭ krainy padtrymlivali idei ab mahčymym udziele Biełarusi ŭ vajnie Rasiei z Ukrainaj (daśledavańnie Chatham House, zbor dadzienych z 20 studzienia pa 9 lutaha 2022 hoda). Bolš čym upeŭnieny, što ciapier takich ludziej budzie jašče mienš.
Čamu takoje supraćlehłaje staŭleńnie da vajny ŭ rasiejcaŭ i biełarusaŭ? Pry tym, što Biełaruś uklučanaja ŭ rasiejskaje infarmacyjnaje pole, a da samoj Rasiei da niadaŭniaha času biełarusy adčuvali bolš stanoŭčyja pačućci, čym da Ukrainy?
Dumajecca, adno z tłumačeńniaŭ — roznaje ŭsprymańnie vajny. Zrazumieła, pierš za ŭsio Vialikaj Ajčynnaj (choć, kali pahladzieć hłybiej u historyju, tendencyja budzie paćviardžacca). Tak, i ŭ tym, i ŭ inšym vypadku hetaja vajna źjaŭlajecca adnym z centralnych miescaŭ u historyi krainy, ale ŭsprymańnie i sens tam roznyja.
Dla absalutnaj bolšaści biełarusaŭ Vialikaja Ajčynnaja vajna źjaŭlajecca elemientam siamiejnaj historyi, nie paradnaj, paŭsiadzionnaj. Z apaviadańniami abo maŭčańniem babul, z vajennymi mahiłami ŭ vakolicach i praŭdaj pra partyzan, z fotazdymkami razbambavanaha rodnaha horada, pomnikam habrejskaha hieta na susiedniaj vulicy.
A dla rasiejcaŭ… Pahladzicie, jak daloka na ŭschod zajšła linija frontu — Karelija, Leninhrad, Padmaskoŭje, Stalinhrad, Kubań. Astatniaje (Urał, Sibir, Daloki Uschod) — tył. Tak, hieroi tyłu, «usio dla frontu», pachavalnyja… Ale sama vajna daloka, u hazietach i repraduktary sa zvodkami z frontu. Tamu na siamiejnaj i histaryčnaj pamiaci dla ich «vajna» — heta nie stolki piersanalna-asabistaje, kolki toje, što napisana ŭ padručnikach historyi i pakazana ŭ kino. I marš na Čyrvonaj Płoščy ŭ Maskvie.
***
Pamiatajecie taki prajekt — «Bieśśmiarotny połk»? Heta kali 9 maja arhanizoŭvałasia šeście ludziej z partretami prodkaŭ, jakija prymali ŭdzieł u vajnie z fašyzmam. «Nieśmiarotny połk» paŭstaŭ u Ciumieni jak narodnaja, hramadzianskaja inicyjatyva, nie palityčnaja, miemaryjalnaja. Ale potym jon pašyryŭsia na ŭsiu Rasieju i pieratvaryŭsia ŭ prapahandysckuju reč, administracyjnuju. Ludziej stali prymušać da ŭdziełu ŭ takich šeściach — biudžetnikaŭ, studentaŭ, školnikaŭ. U rešcie rešt arhanizatary, jakija prydumali hety prajekt i raspaŭsiudzili jaho na dziasiatki haradoŭ, syšli. Kiraŭnictva prajektam pierajšło da ŭładaŭ i «Adzinaj Rasiei».
Rasieja, jakaja i raniej pretendavała na manapoliju ŭ «spadčynie pieramohi», padmiała pad siabie «Nieśmiarotny połk», eksprapryjavała histaryčnuju pamiać. Akcyju, što ŭźnikła šmat u čym jak narodny ruch, paśla 2014 hoda stali pieratvarać u administracyjnuju abaviazałaŭku. Napeŭna, mienavita tady naradziłasia takoje słova — «pobiedobiesije». Pamiatajecie hetyja nalepki na aŭtamabilach: «Na Bierlin!», «Možam paŭtaryć!», «Dziady vajavali!..»? I hieorhijeŭskija stužački.
Ni razu nie čuŭ u Biełarusi «Možam paŭtaryć!» U nas kazali inakš — «Nikoli znoŭ!»
U hetym pryncypovaja roźnica. Toje, što dla adnych stała niazbyŭnym bolem, inšyja interpretavali jak padstavu dla hanarlivaha vypiandrožu.
Davypiendryvalisia».
